જરા ડિસ્ટન્સ તું રાખ, પ્રિયે! વહાલમાં…

મારી આંખોની પાર નથી એક્કે કવિતા, મારી આંખોમાં આંખ તું પરોવ મા,
જરા ડિસ્ટન્સ તું રાખ, પ્રિયે ! વહાલમાં…

नहीं किसी ने खुशी में थाली पीटी
गली में नहीं बांटा गुड़
जब दाई ने कहा
” लक्ष्मी अाई है”

( उमा त्रिलोक )

दहेज में मिला है मुझे
एक बड़ा संदूक हिदायतों का
आसमानी साड़ी में लिपटा हुआ संतोष
सतरंगी ओढ़नी में बंधी सहनशीलता
गांठ में बांध दिया था मां ने
आशीष,
“अपने घर बसना और….
विदा होना वहीं से ”

फिर चलते चलते रोक कर कहा था
“सुनो,
किसी महत्वाकांक्षा को मत पालना
जो मिले स्वीकारना
जो ना मिले
उसे अपनी नियति मान लेना
बस चुप रहना
सेवा और बलिदान को ही धर्म जानना ”
और
कहा था

“तेरी श्रृंगार पिटारी में
सुर्खी की जगह
लाल कपड़े में बांध कर मैंने
रख दिया है
” मीठा बोल ”
बस उसे ही श्रृंगार मानना
और
चुप रहना

मां ने इतना कुछ दिया
मगर भूल गई देना मुझे
अन्याय से लडने का मंत्र
और
मैं भी पूछना भूल गई
कि
यदि सीता की तरह, वह मेरा
परित्याग कर दे
तो भी क्या मैं चुप रहूं
और यदि द्रौपदी की तरह
बेइज्जत की जाऊं
क्या, तो भी

क्या,
दे दूं उसे हक
कि
वह मुझे उपभोक्ता वस्तु समझे
लतादे मारे, प्रताड़े

क्या
उसके छल कपट को अनदेखा कर दूं
समझौता कर लूं
उस की व्यभिचारिता से
पायदान की तरह पड़ी रहूं
सहती सब कुछ
फिर भी ना बोलूं
अन्याय के आगे
झुक जायूं

मां
अगर ऐसा करूंगी तो फिर किस
स्वाभिमान से
अपने बच्चों को
बुरे भले की पहचान करवाऊंगी
किस मुंह से उन्हें
यातना और अन्याय के आगे
न झुकने का पाठ पढ़ाऊंगी

मां
“मुझे अपनी अस्मिता की
रक्षा करनी है”

“सदियों से
स्त्री का छीना गया है हक
कभी उसके होने का हक
कभी उसके जीने का हक
बस अब और नहीं”

अब तो उसने
विवशता के बंधनों से जूझते जूझते
गाड़ दिए हैं
अनेकों झंडे
लहरा दिए हैं
सफलताओं के कई परचम

मां
अब तो कहो मुझ से
कि कोशिश करूं मैं
सृष्टि का यह विधान

क्यों कि नहीं जीना है मुझे
इस हारी सोच की व्यथा के साथ
“मुझे जीना है
हंस ध्वनि सा
गुनगुनाता जीवन
गीत सा लहराता जीवन”

मैं स्त्री हूं

( उमा त्रिलोक )

अब रोज सुबह पांच बजे
नहीं होती भागम भाग
बच्चे मीठी नीद सोते है
उन्हें जगा कर अप्राधिन्न नहीं बनती

( उमा त्रिलोक )

નાની હતી
ત્યારે રમતાં રમતાં
ફ્રોક ફાટી જાય
તો દોડીને
બા પાસે લઇ જાઉં:
‘જરા સાંધી આપોને.’
‘તું ક્યારે શીખીશ સાંધતાં? લે દોરો પરોવી આપ.’
હું દોરો પરોવી આપતી.
બા ફટાફટ ફ્રોક સાંધી આપતાં.

ग्रीष्म की तपती धरा पर,
गगन जब अगन बरसाये,
गरम हवाओं के झोंकों से,
सारा आलम झुलसा जाये,
तब…
चटक लाल खिलें गुलमोहर,
देखें गगन ओर,मुसकायें।
संग धरा वह करें तपस्या,
अवनी को ढाढ़स बँधवायें।
खिलें अमलतास पूरी बहार से,
खिलकर वंदनवार सजायें।
सूरजमुखी अपने रंगों से
देखें,हँसे और हरषायें।
तब..
देख तपस्या अवनी की
अश्रु भर आयेंगे गगन नयन,
अमीरस बरसेगा, तृप्त धरा,
मिट्टी की सौंधी महक से
खिल उठेंगे मन आँगन,
हे मानव, तुम हर पीड़ा में
अन्तर्मन से ज़िंदा रहना,
दिन बदलेंगे,हल निकलेंगे,
धरा,गगन,प्रकृति सिखाये।

( डॉ. सुमन शर्मा )

પુરુષ :
ગરમાળો કોળ્યો મારે આંગણે
ઓ ગોરી મોરી
તારે આંગણ ના ખીલ્યો ગુલમ્હોર
એવું કેમ ?
કેમ, ખીલીને થાય નહીં પ્રેમ ?

લૂંબઝૂંબ ગરમાળો ડોલે છે વાયરે
છોને હો બળબળતી લૂ
હું યે તે ઝૂલું એ જોવાને મેડીએથી
છાનું ઝૂકી રહી છે તું

તું યે ગુલમ્હોર જેવી ગોરી શરમાળ
મોરી
ખીલતાં લાગે છે, તને વાર
એની જેમ !
કેમ, ખીલીને થાય નહીં પ્રેમ ?

સ્ત્રી :
ગુલમ્હોરી ફૂલ જેવો મારો સ્વભાવ, સજન
ખૂલવામાં લાગે છે વાર
એક વાર ખૂલું પછી ખીલું હું વ્હાલમા
ખીલી રહું સાંજ ને સવાર

ગરમાળા જેવો તું , હું છું ગુલમ્હોર
પછી
બેઉ સંગાથે સજન,શોભીએ
ન કેમ ?
ચાલ, ખીલીને કરીએ પિયુ,પ્રેમ !

( તુષાર શુક્લ )

જાદુ શું કીધો ગરમાળે !
ટહુકા બેઠા ડાળે ડાળે.

ક્ષણ ક્ષણનું આ વસ્ત્ર સમયનું
વણતું કોઈ કબીરની સાળે.

વીત્યા વર્ષો જાણે ઝૂલે
કરોળિયાના જાળે જાળે.

પાંદડીઓ ઝાકળ પીવાને
સૂરજના કિરણોને ગાળે.

આવ ગઝલ તારું સ્વાગત છે
કોઈ તને મળવાનું ટાળે ?

( યામિની વ્યાસ )

ગુલમ્હોર શોધનારી ઉદાસીને શી ખબર,
હું પાનખરના નામથી પણ થરથર્યા કરું.

આજે તો પેલા મોરના ટહુકાય ક્યાં રહ્યા,
પીંછાના જેવો હું જ ફક્ત ફરફર્યા કરું.

બહુ બહુ તો એક પળને લીલીછમ બનાવશે,
હું ક્યાં સુધી પતંગિયાને કરગર્યા કરું ?

બોલો હે અંધકાર ! અજંપાની રાતના,
કોને સ્મરણ હું સૂર્ય બની તરવર્યા કરું ?

મારા વિષાદનાં ગુલાબો મ્હેકતા રહો,
હું તો આ બારમાસી ફૂલે ઝરમર્યા કરું.

( શ્યામ સાધુ )