નાની હતી
ત્યારે રમતાં રમતાં
ફ્રોક ફાટી જાય
તો દોડીને
બા પાસે લઇ જાઉં:
‘જરા સાંધી આપોને.’
‘તું ક્યારે શીખીશ સાંધતાં? લે દોરો પરોવી આપ.’
હું દોરો પરોવી આપતી.
બા ફટાફટ ફ્રોક સાંધી આપતાં.
મારી ફોક પહેરવાની ઉંમરને વરસોનાં વરસો વહી ગયાં
અને બા પણ નથી રહ્યાં.
હવે
ઘણું બધું ફાટી ગયું છે,
ઉતરડાઈ ગયું છે.
સોય-દોરો સામે છે.
ચશ્માં પહેરેલાં છે
પણ દોરો પરોવાતો નથી.
કોણ જાણે ક્યારે
સાંધી શકાશે
આ બધું?
( પન્ના નાયક )
ગુલમહોર ને ગામ આપણ મળવાનાં
હવે હોવું રાધા-શ્યામ આપણે ઝળહળવાનાં…
રંગ-ગુલાલી પગલાં વીણતાં ખોવાવું ને જડવું
સખી, શાને પળમાં મળવું ને પળમાં ટળવળવું?
હવે ભીંજે આખું ગામ એટલું ઝરમરવાનાં
શ્યામલ સાળુ અવની ઓઢે, આંખ ભરીને મળવું
કાંઠાનાં બંધનને ભૂલી એક થઇ ઓગળવું
હવે તટના છૂટ્યા નામ, વહેણની વચ મળવાનાં
( તુષાર શુક્લ )
ગરમાળો ને ગુલમહોર આમ તો બેય ભાયું છે;
આ પીળો પરણેલો છે ને લાલની સગાયું છે.
એક આખો હાંફે છે,ને એક ત્રાડું નાંખે છે,
એક અનુભવી છે આદમી, એક હજુ વાયુ છે.
ગરમાળો ને ગુલમહોર આમ તો બેય ભાયું છે.
શરમાય છે એક; ને એક ઠેકા ઠેક,
એક ઉભો છે એક રંગો, એક વધારે ડાયું છે.
ગરમાળો ને ગુલમહોર આમ તો બેય ભાયું છે.
એક થાય રાતો ચોળ; એક છે ખુદ તરબોળ,
છે સંપાતી સમુદ્ર કાંઠે, એક ઘાયલ જટાયુ છે.
ગરમાળો ને ગુલમહોર આમ તો બેય ભાયું છે.
પ્રભુ જેવો પીતાંબરધારી; છે એક વળી અલગારી,
એક કરે ‘દેવ’ભજન,એક ને સુણવી શરણાયું છે.
ગરમાળો ને ગુલમહોર આમ તો બેય ભાયું છે.
( દેવાયત ભમ્મર )
“गुलमोहर” ‘गर तुम्हारा नाम होता
“गुलमोहर” ‘गर तुम्हारा नाम होता
मौसम-ए-गुल को हँसाना भी हमारा काम होता
“गुलमोहर” ‘गर तुम्हारा नाम होता
आएँगी बहारें तो अब के उन्हें कहना ज़रा इतना सुने
आएँगी बहारें तो अब के उन्हें कहना ज़रा इतना सुने
हो, “मेरे गुल बिना कहाँ उनका ‘बहार’ नाम होता”
“गुलमोहर” ‘गर तुम्हारा नाम होता
मौसम-ए-गुल को हँसाना भी हमारा काम होता
“गुलमोहर” ‘गर तुम्हारा नाम होता
शाम के गुलाबी से आँचल में एक दीया जला है चाँद का
शाम के…
( गुलज़ार )
સાજન, તું ગુલમ્હોર સરીખો
ને હું છું ગરમાળો
આપણે સાથે ખીલીએ મનભર
શોભી ઉઠે ઉનાળો.
તાપનો ડર ના હોય એમને
જેમણે કીધું તપ
તાપની વચ્ચે આપણે કીધો
ખીલી ઉઠવાનો જપ
તપ ને તાપનો મળી ગયો ને,
આજે રંગભર તાળો !
પર્ણ ખેરવ્યાં પોતે જાતે
આહૂતિ એ દીધી.
ખીલશું ત્યારે જગત નીરખશે,
એ શ્રધ્ધાને પીધી.
આજ હવે આવી એ મોસમ ,
હોવું રંગ ઉછાળો.
( તુષાર શુક્લ )
લૂમેઝૂમે ખીલ્યા ખીલ્યા
આ ગરમાળાને વૈશાખી વન તાકે રે…
આ અલ્લડ કોઈ છોરો છે ? કે
નર્યા છાકનો ફાટ્યો ફાટ્યો બોરો રે !
વન પૂછે સૂકી નદીયુંને
આ કયા વેરીનો ફટવી મૂક્યો છોરો રે !
કો હિલ્લોળાતા દરિયા- શા
આ ગરમાળાને વૈશાખી વન તાકે રે…
વનની કોરી આંખો સળગે
એમાં ટશિયા રાતાચોળ કસુંબી ફૂટે,
હશે મૂકોને પૈડ હવે
કહૈ પવન આંખ કૈં વનની લૂછે,
કો સોનેરી અંગારા-શા
આ ગરમાળાને વૈશાખી વન તાકે રે…
પણ ગરમાળાને શું ? એ તો એ…ય ઝૂમે
ને જતી-આવતી વનકન્યાની નજરું ચૂમે,
સોનપરીના ઝૂમણાં જેવાં
ઝુમ્મર એનાં , હલે ડાળ ને નમણું ઝૂલે,
કો પતંગિયાંના ટોળા- શાં
આ ગરમાળાને વૈશાખી વન તાકે રે…
બપ્પોરી વેળામાં એનો
સોનાવરણો અમલ ઘૂંટાતો એવો ઊડે,
કે આ પા’થી હિલ્લોળ હવાનો
તો પા’થી કલશોર ભર્યું મન ઊડે.
કો લખ લખ થાતા સુરજ-શા
આ ગરમાળાને વૈશાખી વન તાકે રે …
( ઉષા ઉપાધ્યાય )
સમણાંની ડાળે ઉગ્યાં છે ગુલમહોર-
સાંજ ને સવાર આવી ઝૂર્યા કરે છે રોજ અકેકા પાંદડે ચકોર…
સમણાંની ડાળે ઉગ્યાં છે ગુલમહોર.
આંખો ચૂવે ને રૂવે પાંપણની ઝંખના, ઉઘાડા જીવતરની કોરી ખાય વંચના;
આંગણાની ધૂળમાં યાદોનાં રણ ઉગે,નેણામાં ઉગે છે થોર…
સમણાંની ડાળે ઉગ્યાં છે ગુલમહોર.
સુખનું એકાંત રોજ સાલે છે શૂળ થઇ,સ્મરણો આ મારગમાં ખટકે છે ધૂળ થઇ,
આવે અષાઢ કે’દી જીવતરના ટોડલે,કણસે છે રોજ અહીં મોર…
સમણાંની ડાળે ઉગ્યાં છે ગુલમહોર.
( ઇસુભાઈ ગઢવી )
સમાવી લે સહજતાથી બધા સંતાપ ગરમાળો,
ગયો મૂકી ઉનાળામાં ઊંચેરી છાપ ગરમાળો.
ભલે શમણાંય દાઝી જાય એવી લૂ પડે કાળી,
મહોરી ઊઠવાનો ત્યાંય આપોઆપ ગરમાળો.
દુણાયેલા જગતમાં એક બસ એનો સહારો છે,
સડક બંધાવનારા કર દયા, ના કાપ ગરમાળો.
પરિસ્થિતિ ગમે તે હોય પણ હારી જવાનું નહિ,
કહીને ગટગટાવી જાય સઘળો તાપ ગરમાળો.
નથી જોયાં કદી લીંબુ લટકતાં મૂછ પર એની,
છતાં લાગ્યો મને તો સૂર્યનોયે બાપ ગરમાળો.
( જયંત ડાંગોદરા )
કોઇ કહે ગુલમહોર બરાબર
કોઇ કહે ગરમાળો
મનગમતી એક ડાળ ઉપર
ચલ રચીયે, આપણો માળો.
કોઇ કહે કે શ્યામ ગુલાબી
કોઇ કહે કે કાળો
કૃષ્ણ રંગ રચવામાં સૈયર
રંગ રંગનો ફાળો.
તું ને હું, હું ને તું
બંને લઇ આવ્યા
મનગમતી કંઇ સળીઓ
સૈયરા સુખના સપનાંની
મઘમઘતી કંઇ કળીઓ.
ગમે બેઉને એજ રાખશું
ફરી વીણશું ગાશું
અણગમતું ના હોય કોઇનું
પછી નહીં પસ્તાશું.
વ્હેણ ગમે છે કોઇને વ્હાલમ
ગમે કોઇને પાળો
મનગમતી એક ડાળ ઉપર
ચલ રચીએ આપણો માળો.
સમજણ નામે ફૂલ મહોરશે
પ્રિયે પ્રેમ સરવરમાં
ટહુકા નામે શબ્દ ગુંજશે
સ્નેહ નામના ઘરમાં.
શ્રધ્ધાને વિશ્વાસ આપણો
મજબૂત માળો રચશે
ભલે ફૂકાતો પવન સમયનો
આપણો માળો ટકશે.
કોઇ કહે કે મૂળ ઉખડશે
કોઇ કહે કે ડાળો
શંકા છેદી કરીયે સૈયર
સમજણનો સરવાળો.
( તુષાર શુક્લ )
તીખો તમતમતો તડકો મેં ફળિયા વચ્ચે વાવ્યો,
‘આવું?’ કહેતા ગરમાળો સાથે પીળકને લાવ્યો.
તોરણ લીલા મૂકી મેડીયે ગરમાળો તો પીઠી ચોળે,
પૈણું પૈણું પીળક કરે ‘ને કંકુમાં આંગળિયું બોળે.
લૂમઝૂમ ને લાલચટક લ્યો, ગુલમહોર પણ નીકળે ટોળે,
લળી લળી વાસંતી વાયુ ફરી ફરીને ચમ્મર ઢોળે.
ગમતીલી ધમ્માચકડી ને ગમતો અવસર ફાવ્યો.
તીખો તમતમતો તડકો મેં ફળિયા વચ્ચે વાવ્યો.
તડકાની તીખી બારાખડી, ગરમાળો પીળચટ્ટો ક્યાંથી ?
ગોળગોળ ઘુમરાતા વાયુ વચ્ચે પીળો પટ્ટો ક્યાંથી ?
પીળકનો પડછાયો આછો, આજે હટ્ટોકટ્ટો ક્યાંથી ?
રંગ ઉછાળી ગરમાળો-ગુલમ્હોર રમે આ સટ્ટો ક્યાંથી ?
ચૈતર ચીંધી કેડી પકડી છો ને સૂરજ આવ્યો !
તીખો તમતમતો તડકો મેં ફળિયા વચ્ચે વાવ્યો.
( રક્ષા શુક્લ )