આંખનો વધશે હજી ખખડાટ, આ તો કૈં નથી
ખૂબ મચવાનો પછી તરખાટ, આ તો કૈં નથી
તારું ચોમાસું રિસાયે ક્યાં લાંબો થયો !
તેં નથી જોયો અસલ ઉકળાટ, આ તો કૈં નથી
તેજના વધવાની લાલચને હજી પણ રોકી લો
લાવશે અંધાપો, એ ચળકાટ, આ તો કૈં નથી
હું જો પટકાઉં શિખરથી તો દિલાસા તું ન દે
આભ પરથી ખાધી છે પછડાટ, આ તો કૈં નથી
આ સજા પડવાની ધ્રુજારી છે, પસ્તાવાની નહિ
તમને સમજાશે પછી ગભરાટ, આ તો કૈં નથી
કદરૂપા સર્જનની ફરિયાદોથી છંછેડો નહીં
દાઝમાં ઘડશે નવો એ ઘાટ, આ તો કૈં નથી
( ભાવેશ ભટ્ટ )
મેં પ્રભુની કોઈ ભક્તિ-સરભરા નહોતી કરી,
તોય એ ખુશ…કેમ કે મેં યાચના નહોતી કરી.
એક પણ વ્યક્તિના હોઠે સ્મિત ના લાવી શક્યો,
આટલા નિષ્ફળ દિવસની કલ્પના નહોતી કરી.
આપણે બદલો તો લેવો જોઈએ પણ આ રીતે ?
તેં કરી એવી તો એણે અવદશા નહોતી કરી !
આ વખત નિર્દોષ છું હું તોય અપરાધી ઠર્યો,
જ્યારે મેં ગુન્હો કર્યો’તો, તેં સજા નહોતી કરી.
મૂંઝવણ ઈશ્વરની છે કે ‘કેવું જીવન દઉં તને ?’
તેં મજાની જિંદગીમાં પણ મજા નહોતી કરી.
( કિરણસિંહ ચૌહાણ )
તને તારી પાસેથી માગું હું એવી દુવા માગવાની તું પરવાનગી દે,
તને દોસ્તી મારી મંજૂર છે તો તને ચાહવાની તું પરવાનગી દે !
હું દરિયાની લહેરોની માફક નથી કે કિનારાને સ્પર્શીને પાછો વળી જાઉં,
હું આંખોના ઉંબર લગોલગ ઊભો છું હૃદય લગ જવાની તું પરવાનગી દે !
તું મક્તા વગરની કુંવારી ગઝલ છે, તું શીર્ષક વિનાની નવી વાર્તા છે,
હવે બસ તમન્ના તને વાંચવી છે, તને વાંચવાની તું પરવાનગી દે !
બધા અક્ષરો તારી બારાખડીના, હવે મારે મોઢે કરી લેવા પડશે,
કે કક્કાની માફક તને ઘૂંટવી છે, તને ઘૂંટવાની તું પરવાનગી દે !
ભલે તું અછાંદાસ છે તો પણ તું જોજે, તરન્નુમ પ્રગટશે તારા હોઠમાંથી,
ગઝલ જેમ મારે તને છેડવી છે, તને છેડવાની તું પરવાનગી દે !
કદી કલ્પનામાં કદી રૂબરૂમાં કે મધરાતે સ્વપનામાં હું છું રે કોઈ,
ઘણા પ્રશ્નો મારે તને પૂછવા છે, તને પૂછવાની તું પરવાનગી દે !
ખલીલ એ હવે ક્યાંક છટકે ન માટે સરસ પ્રેમપૂર્વક કહી દો કે સાંભળ,
વચન વાયદામાં તને બાંધવી છે, તને બાંધવાની તું પરવાનગી દે !
( ખલીલ ધનતેજવી )
જીવતાં જીવતાં એક ઘડી કે આધ ઘડી મરવાનું રાખો,
રાગરંગની સગવડ વચ્ચે અંતરતમ ફરવાનું રાખો.
ભૂતકાળના હિસાબ છેકી, ભવિષ્યની ગણનાઓ રોકી,
વર્તમાનની અવાક પળમાં જાત ભૂલી ભળવાનું રાખો.
ક્યાંક સમયનું પૂર આવશે, વા વાશે વંટોળ લાવશે,
રૂપસાગરે મોજાંની મધ્ય વમળ તરવાનું રાખો.
આ પૂરવ આ પશ્ચિમ ઉત્તર દેશદેશની દુનિયા નોખી,
હદ અનહદની સરહદ ભૂલી દૂર નજર કરવાનું રાખો.
સત્ય નથી ને પ્રેમ નથી એ માનીને કરુણા નહિ પામો,
હું તું ને તે ત્રણ અક્ષરમાં ઈશ્વરને સ્મરવાનું રાખો.
( રઘુવીર ચૌધરી )
( રઘુવીર ચૌધરી )
એક સાચકલા મૈત્રીસંબંધની
ઝંખના વગરનો આદમી
જડવો મુશ્કેલ છે. માણસનો
તરસધર્મ અંતે હૃદયધર્મ બનીને
સાર્થક થાય છે.
આપણને આપણાં હિતમાં એકાદ
કડવી વાત પણ ન કહી શકે
એવો મિત્ર શા કામનો ?
આપણે બધી રીતે હારી જઈએ અને
ભાંગી પડીએ ત્યારે ઘણાંબધાં
સ્વજનોની કે સ્નેહીઓની
જરૂર નથી હોતી.
ઘોર નિરાશાની પળોમાં
આપણા બેવડ વળી ગયેલા
ખભા પર એક પ્રેમાળ સ્પર્શ,
કોઈ ન સાંભળે એમ
આપણને કહી દેતો હોય છે :
“અરે ! તારો આ દોસ્ત
મરી પરવાર્યો છે શું ? ચાલ,
નિરાશા ખંખેરી નાખ અને
કામે લાગી જા.
હું તારી પડખે છું.
સાથે ડૂબશું ને સાથે તરશું.’
આવો એકાદ મિત્ર હોય
તે માણસ
કદી ગરીબ ન હોઈ શકે.
( ગુણવંત શાહ )
વિરાટ માનવના વિરાટ વ્યક્તિત્વ જેવું જ વિરાટ સ્મારક…એટલે
સ્ટેચ્યુ ઓફ યુનિટી !
સરદાર પટેલની પ્રતિમા, ‛સ્ટેચ્યુ ઓફ યુનિટી’ એટલે વિશ્વની સૌથી ઉંચી પ્રતિમાનું ૩૧ ઓક્ટોબર ૨૦૧૮ના રોજ પ્રધાનમંત્રી નરેન્દ્ર મોદીજીના હસ્તે લોકાર્પણ થવા જઈ રહ્યું છે ત્યારે આવો જાણીએ આ પ્રતિમા વિશેની કેટલીક અદભુત વાતો…
વિરાટ માનવના વિરાટ વ્યક્તિત્વ જેવું જ વિરાટ સ્મારક બનાવવાનું વિરાટ સ્વપ્ન એટલે ‛સ્ટેચ્યુ ઓફ યુનિટી’! આઝાદ ભારતના પહેલા ઉપવડાપ્રધાન, પહેલા ગૃહપ્રધાન. જેમણે ભારતના અસંખ્ય રજવાડાનું વિલિનીકરણ કરીને ‛અખંડભારત’નું ભગીરથ કાર્ય પાર પાડ્યું. ભારતની અખંડિતતા અને એકતાના દ્રઢઆગ્રહી એવા લોહપુરુષ, સરદાર વલ્લભભાઈ પટેલની ભવ્ય પ્રતિમા એટલે ‛સ્ટેચ્યુ ઓફ યુનિટી’નું તત્કાલીન મોદી સરકાર દ્વારા ૨૦૧૩માં ગુજરાતના મુખ્યમંત્રીના રૂપમાં નરેન્દ્ર મોદીએ આ મૂર્તિ–સ્મારકનો શિલાન્યાસ કર્યો હતો . ૩૧ ઓક્ટોબર ૨૦૧૮ સરદારની જન્મજયંતીને દિવસે વડાપ્રધાન મોદી આ મૂર્તિનું રાષ્ટ્રને લોકાર્પણ કરશે. જે ગુજરાત માટે બેવડા ગૌરવની વાત છે.
શું છે આ પ્રતિમાની વિશેષતા ?
કેવડીયા કોલોની, સરદાર સરોવરથી ત્રણેક કિલોમીટર દૂર સાધુબેટ પર સ્થિત આ મૂર્તિ સાત કિલોમીટર દૂરથી જોઈ શકાય એટલી વિરાટ છે. સ્ટેચ્યુ ઓફ યુનિટી સમય અને સાઈઝ આ બન્ને બાબતોએ વિશ્વમાં બેવડો રેકોર્ડ સર્જે છે. કારણ આ સ્મારક, આજ સુધી સૌથી ઓછા સમયમાં, માત્ર પાંચ વર્ષના ગાળામાં તૈયાર થયેલ વિશ્વની સૌથી ઉંચી, મોટી પ્રતિમા છે. આજ સુધી વિશ્વની સૌથી મોટી મૂર્તિમાં જેની ગણના થાય છે તે ચીનની સ્પ્રિંગ બુદ્ધાની પ્રતિમા ૧૨૦ મીટર ઊંચી છે જેને બનાવવા ૧૧ વર્ષનો સમય લાગ્યો હતો. બીજી ઉંચી પ્રતિમા સ્ટેચ્યુ ઓફ લિબર્ટી ૯૦ મીટર ઉંચી છે જેનાં નિર્માણમાં દાયકાઓ લાગ્યા હતાં. જ્યારે ‛સ્ટેચ્યુ ઓફ યુનિટી’, ૫૮ મીટર ઊંચા બેઝ પર ૧૮૨ મીટરની મૂર્તિ, એમ કુલ ઉંચાઈ ૨૪૦ મીટરની છે. સ્ટેચ્યુ ઓફ યુનિટીના સર્જન પછી સરદાર હવે તેના વ્યક્તિત્વની દ્રષ્ટિની સાથોસાથ મૂર્તિરુપે પણ સૌથી વિરાટ સાબિત થયા છે! ૯૦૦૦૦ ટન સિમેન્ટ અને ૧૮૦૦ મેટ્રિક ટન બ્રોન્ઝ દ્વારા સિંધુ સભ્યતાની કલાશૈલીના આધારે બનાવાયેલી આ મૂર્તિમાં સરદારના ચહેરાની ઉંચાઇ સાત માળ જેટલી, ૭૦ ફૂટના હાથ તથા ૮૫ ફૂટથી વધુ લાંબા પગ તથા એક વ્યક્તિના કદ જેવડી મોટી આંખો અને હોઠ છે! વાતાવરણની વિપરીત અસરો, ૨૨૦ કિલોમીટરની ઝડપે ફૂંકાતો પવન કે ૬.૫ રિક્ટર સ્કેલના ભૂકંપની અસર ન થાય એવી મજબૂતાઈ આ મૂર્તિને આપવામાં આવી છે. ધાતુની ગુણવત્તા અંગે ખૂબ જ ધ્યાન રાખવામાં આવ્યું છે. ચાર ધાતુનું એવા પ્રમાણમાં મિશ્રણ કરવામાં આવ્યું છે કે જેથી સદીઓ સુધી તેના પર કાટ ન લાગે. મૂર્તિના હ્રદયના ભાગે વિશાળ ગેલેરીની રચના કરવામાં આવી છે. લીફ્ટની મદદથી ત્યાં પહોંચીને પ્રવાસીઓ ત્યાંથી સરદાર સરોવર બંધ અને નર્મદા તટ પર ૧૭ કિલોમીટર જમીન પર વિસ્તરીત ‛વેલી ઓફ ફ્લાવર’, વિશાળ બગીચો કે જેની શોભા દુનિયાભરના અનેક પ્રકારના ફુલછોડ વધારશે, આ બંને સ્થળો જોઈ શકશે. આમ, અહી ‛સ્ટેચ્યુ ઓફ યુનિટી’ની સાથે અનેક આકર્ષક પ્રવાસન સ્થળો વિકસાવવામાં આવ્યા છે. આ ઉપરાંત લેઝર એન્ડ સાઉન્ડ શો દ્વારા સરદારનું ચરિત્ર નિરૂપણ, ઓડિયો-વિઝ્યુઅલ ગેલેરી, ટ્રાઇબલ મ્યુઝિયમ અને નર્મદા ડેમના તળાવ નંબર ૩ અને ૪ના કિનારે કાયમી ટેન્ટસિટી ઊભું કરાયું છે. તેથી ત્યાં આવનારને રોકાણ કરવું હોય તો અનુકૂળતા રહે. આ ઉપરાંત, જો ત્રણ ચાર દિવસનો સમય હોય તો નર્મદાના સુરપાણેશ્વર જંગલની અને તેની આસપાસ આવેલા રમણીય સ્થળોની મુલાકાત પણ લઇ શકાય. સરદાર સરોવર નજીકની વિસાલ ખાડી ઇકોસાઇટ, વિદેશના કોઈ પર્યટનસ્થળની મુલાકાત લેતા હોય તેવી લાગણી થયાં વગર ન રહે એટલું રમણીય સ્થળ છે. ઉપરાંત ડેડીયાપાડાથી પીપલોદ ગામનું હનુમાન મંદિર, નિનાઈ ધોધ અને માલસામોટ ગામનો ટેકરો…. પ્રવાસીઓને ટ્રેકિંગની મજા લેવી હોય તો આ એક મસ્ત મજાનો ટ્રેક રૂટ છે. સાબર ટેકરી કે જ્યાંથી બાયનોક્યુલર વડે નર્મદા અને તાપી બંને નદીઓ જોઈ શકાય છે, ડેડીયાપાડા નજીક આવેલો આખો યે સફેદ દૂધિયો પહાડ, વળી જ્યાં અશ્વસ્થામા મેળો ભરાય છે એ અશ્વસ્થામા પહાડ… નર્મદા નદીના જંગલોની આસપાસ આવેલા આવા નાનામોટા અનેક રમણીય સ્થળો જેનું આધ્યાત્મિક મહત્વ તો છે જ પણ સાથે સાથે આ બધાં સ્થળો તેનાં કુદરતી સૌન્દર્યને કારણે મસ્ત મજાના ટુરીસ્ટ પ્લેસ બની રહે એવાં છે. આ બધાં સ્થળોનો આજ સુધી રમણીય પર્યટન સ્થળ તરીકે જોઈએ તેવો વિકાસ થયો નથી, જે આ નિર્માણ પછી ભારતીય ઉપરાંત વિદેશી પર્યટકોના ધ્યાનમાં આવશે. તેનાં કારણે આસપાસના ગામડાઓમાં વસતા ગરીબ આદિવાસીઓને રોજી રોટી કમાવવાંનાં વિકલ્પો ખુલશે. સરદાર પટેલની પ્રતિમા પાછળ કરોડો રૂપિયાના ખર્ચ બાબતે ઘણાં લોકો સવાલ ઉઠાવી રહ્યાં છે તો આ એનો જવાબ છે કે સરદાર પટેલના આ ભવ્ય સ્મારકનું નિર્માણ એ ભારતિય ઇતિહાસના અમરપુરુષ સરદાર પટેલને અમરઅંજલી તો બની જ રહેશે સાથોસાથ વિદેશી પર્યટકોને આકર્ષે તેવો એક આખો ય વિસ્તાર વિકસશે. જેનાં થકી ગુજરાત ટુરિઝમના વિકાસ સાથે મેં ઉપર જણાવ્યું તેમ રોજગારીની તકોનું નિર્માણ થશે. સ્થાનિકોનું જીવનધોરણ ઉંચુ આવશે. ગુજરાતનું નામ વિશ્વફલક કે ગૌરવાન્વિત થશે. આમ, માત્ર ગુજરાત જ નહીં પશ્ચિમ ભારતના મહત્વના પ્રવાસન સ્થળો તરીકે વિકસવા જઈ રહેલું ‛સ્ટેચ્યુ ઓફ યુનિટી’ વિશ્વફલક પર સરદાર, નર્મદા અને ગુજરાતને ઓળખ અપાવશે.
સરદાર પટેલની મૂર્તિ ની પરિકલ્પના સંરચના પાછળ પ્રસિદ્ધ મૂર્તિકાર રામ સુતાર કે જેમણે ભારતભરમાં અનેક સુપ્રસિદ્ધ મૂર્તિઓનું સર્જન કર્યું છે અને તેમના પુત્ર અનીલ સુતારની સુઝ મહેનત અને બારીક કલાદ્રષ્ટિ છે. ૯૩ વર્ષની ઉંમરે પણ રામ સુતાર આ પ્રોજેક્ટમાં સંપૂર્ણપણે સક્રિય અને ખુબ જ ઉત્સાહિત છે. તેઓ સ્વયં આઝાદીની લડાઈમાં સરદાર-નહેરુના ખૂબ નજીક રહેલા સ્વાતંત્ર્ય સેનાની છે એટ્લે એમને મન આ પ્રતિમાનું નિર્માણ એ ભાવનાત્મકતાથી જોડાયેલું અભિયાન છે. તેમના મતે આ મૂર્તિ એટલી ભવ્યાતિભવ્ય હશે કે જેની તવારીખ ઇતિહાસના પાનાઓમાં હંમેશા જીવંત રહેશે!
ભારત એકતાની ભાવનાવાળું રાષ્ટ્ર બની રહે એ માટે દ્રઢઆગ્રહી ‛અખંડભારત’ના સ્વપ્નદ્રષ્ટા સરદારનો લોકતાંત્રિક ભારતના સર્જનમાં સિંહફાળો છે. એમનું આ યોગદાન આવનારી પેઢીઓ જાણે-સમજે, સરદાર આપણા વચ્ચે હંમેશા અમર રહે એ હેતુથી આકાર પામેલો આ ડ્રીમ પ્રોજેક્ટ ‛સ્ટેચ્યુ ઓફ યુનિટી’ એ સરદારને અવિસ્મરણીય-અભૂતપૂર્વ શ્રદ્ધાંજલિ છે.
જય જય ગરવી ગુજરાત…!
( હિમાદ્રિ આચાર્ય )
“મારા Facebook પર શ્રીકૃષ્ણની પધરામણી”
વહેલી સવારે જોઈ મેં મારી Facebook Account ID,
તો ‘કૃષ્ણ યશોદાનંદ’ નામે Friendship Request આવી
Friendship Request આવી કૃષ્ણની! જોઈ હું તો હરખાઈ,
શું કરું? શું ન કરું? કહી મનમાં હું મલકાઈ
Accept કર્યા વધાવ્યા કાનને તુરંત લખ્યું Welcome,
ઊઘડ્યા અહો! ભાગ્ય મારા, તમે! અહીં મનમોહન!
વાહ! તમારો profile pic ને અહો! Cover photo!,
પીળું પીતાંબર, મુખે વાંસળી, મોરપિચ્છ મુગટ મોટો!
ત્યાં તો સળવળ થઈ messengerમાં online થયા ગિરિધારી!,
Send કર્યું મનમોહક smiley, હું તો ગઇ તન, મન, ધન વારી
મેં Message કર્યો ‘જય શ્રીકૃષ્ણ’! એમણે પૂછ્યું ‘Hello! How are you!?’,
‘આશ્ચર્ય મને! તમે તો કૃષ્ણ! English ક્યાંથી આવડ્યું!?’
કહે કૃષ્ણ, ‘સૌ લોકો ભૂલ્યા ‘જય શ્રીકૃષ્ણ ‘ કહેવું,
શીખ્યો છું આ Facebookમાંથી જ ‘ Hello! how are you! કરવું!’
આ અમૂલ્ય તકનો લઇને લ્હાવો, મેં કહ્યું ‘Phone Number આપો’,
Whatsapp number આપી કહે, ‘તમે મને Missed call મારો!’
આશ્ચર્ય ઉપર આશ્ચર્ય સાથે હ્રદયે વધ્યા ધબકારા,
મારા મોહન સાથેની મુલાકાતનાં વાગી રહ્યા ભણકારા…..
( શ્રદ્ધા શ્રીધરાણી )
Image courtesy : Divya & Jay Soni
*લાલાની ગઝલ – ૧*
ફૂલ ઉપર છે ઝાકળ લાલા,
જીવન તારું ઝળહળ લાલા !
મથુરાથી ગોકુળ લગ જાવા,
એક નદી થઈ ખળખળ લાલા.
બોલ, તને શું વ્હાલું લાગે ?
ગંગાજળ, જમનાજળ લાલા ?
સૂર સાંભળી વાંસલડીના,
ખુલે ઉરની સાંકળ લાલા !
સૌને કેવળ પૂર્ણ જણાયા,
સ્હેજ થયા જો ચંચળ લાલા.
એક સુદામો ત્યાં જ ઊભો છે,
તું નીકળ્યો બહુ આગળ લાલા.
હાથ બળે છે નરસૈંયાનો,
લાવ કવિતાનું જળ લાલા !
ભવ-ભવની આ પ્રીત્યું કહેવા,
લખવાનો છે કાગળ લાલા.
*લાલાની ગઝલ – ૨*
તું નટખટ ને નટવર લાલા,
નાચે તા થૈ નાગર લાલા.
ફેર કશો પણ ક્યાં પડવાનો,
ગિરિધર કે બંસીધર લાલા !
તારી લીલાઓ લખવામાં,
ટાંચા પડશે અક્ષર લાલા.
તું ધરતીના છે કણ – કણમાં,
શોધે સૌ તારું ઘર લાલા !
નામ સુદામાનું સાંભળતા,
પગ અટક્યા ના પળભર લાલા.
યુગ વીત્યાં ને આવી આઠમ,
આવ્યાં રૂડાં અવસર લાલા !
રાધા – માધવ ભેટ થઈ છે,
ક્યાં છે કોઈ અંતર લાલા !
મીરાં કે’ પ્રભુ એક તરાપે,
તરવાનો છે સાગર લાલા.
*લાલાની ગઝલ – ૩*
આંખોમાં છે પાણી લાલા,
કેવી તારી વાણી લાલા !
એ જ ન પામ્યાં દર્શન તારું,
દ્રષ્ટિ જેની કાણી લાલા !
ક્યારેક આપ્યાં વસ્ત્રો અઢળક,
ક્યારેક લીધાં તાણી લાલા !
જીવનમાં કે રણમેદાને,
ફૂટે જ્ઞાન – સરવાણી લાલા !
આંખોના એક જ પલકારે,
લીધો નાગને નાણી લાલા.
કર્યું કારવ્યું સૌનાં માટે,
રહ્યા ધૂળ ને ધાણી લાલા !
તું જેનાં મનમાં વસવાનો,
એ સૌ તારી રાણી લાલા !
લીલાઓ સંપૂર્ણ કરી તે,
અડધી ક્યાં સમજાણી લાલા.
*લાલાની ગઝલ – ૪*
કેશ નર્યાં વાંકડિયા લાલા,
મિત્રો છે લાકડિયા લાલા !
શબ્દોમાંથી ઝરતું માખણ,
કેવા તો વાતડિયા લાલા !
હોય ભલેને પ્રશ્નો અટપટ,
ઉત્તર દે તડફડિયા લાલા !
ચપટીક માટી આરોગી લો,
સારાં છે ચોઘડિયાં લાલા !
ચૌદ ભુવન સાથે બતલાવી,
એમ થયા માવડિયા લાલા.
હોય ભલે દ્વારિકાના રાજા,
મૂળે તો ગામડિયા લાલા !
તીર ભલે ખૂંપ્યું હો પગમાં,
મારે ના તરફડિયા લાલા.
તારી વાતું લખવામાં તો,
ખૂટે શબ્દ ને ખડિયા લાલા !
*લાલાની ગઝલ – ૫*
તને જોઈ હું હરખું લાલા,
એક તને હું પરખું લાલા.
નેહભર્યાં લોચનિયાં જોવાં,
આંખે અઢળક તરસું લાલા !
હોય નજર સામે તું કાયમ,
તોય તને હું વલખું લાલા.
દર્શન સ્હેજ મળે પળભર તો,
હું ચોધારે વરસું લાલા !
એકલતા પણ કેવી રુડી !
મલક મલક બસ મલકું લાલા.
તું દ્વારામાં મબલક મ્હાલે,
હું શેરીમાં ભટકું લાલા.
બારે મેઘ થયાં છે ખાંગા,
બોલ, હવે શું કરશું લાલા ?
ગોકુળ-મથુરા અમે જાણીએ,
તારે સઘળું સરખું લાલા !
( સ્નેહલ જોષી )
ઉત્તમ ગઝલકાર એવા પરાજિતભાઈ ડાભીને “મોરપીંછ” તરફથી હ્રદયપૂર્વકની શ્રદ્ધાંજલિ. એમની જ ગઝલો એમના જ હસ્તાક્ષરમાં.
કુંતા અભિમન્યુને બાંધે અમર રાખડી રે,
દીકરા દુશ્મન ડરશે દેખી તારી રાખડી રે,
મારા બાલુડા હો બાળ, તારા પિતા ગયા પાતાળ,
નથી મારા શ્રીગોપાળ, કરવા કૌરવ કુળ સંહાર,
દેજે સિંહ સરીખી ફાળ, તારી કોણ લેશે સંભાળ ?- કુંતા
અભિ : માતા પહેલે કોઠે કોણ આવી ઊભા હશે રે ?
કુંતા : દીકરા પહેલે કોઠે દ્રોણ ગુરુ આવી ઊભા હશે રે.
પહેલે કોઠે ગુરુ દ્રોણ, તેને જગમાં જીતે કોણ ?
કાઢી કાળ વ્રજનું બાણ, તેના પળમાં લેશે પ્રાણ-કુંતા
સાખી : એક બે ત્રણ ચાર ને પાંચ છ ને વળી સાત;
એટલા દેવ રક્ષા કરે, દિનમાં દશ દશ વાર-કુંતા
અભિ : માતા બીજે કોઠે કોણ આવી ઊભા હશે રે ?
કુંતા : દીકરા બીજે કોઠે કૃપાચાર્ય ઊભા હશે રે,
મારા કોમળ અંગકુમાર, તેને ત્યાં જઈ દેજે માર-કુંતા
સાખી : સાત આઠ નવ દશ અગિયાર ને વળી બાર;
એટલા દેવ રક્ષા કરે, દિનમાં દશ દશ વાર-કુંતા
અભિ : માતા ત્રીજે કોઠે કોણ આવી ઊભા હશે રે ?
કુંતા : દીકરા ત્રીજે કોઠે અશ્વત્થામા ઊભા હશે રે.
તેને થાજો કુંવર સામા, તેના ઉતરાવજો જામા-કુંતા.
સાખી : તેત્રીસ છત્રીસ અડતાળીસ ઓગણપચાસ બાવન સાઠ;
એટલા દેવ રક્ષા કરે, દિનમાં દશ દશ વાર-કુંતા.
અભિ : માતા ચોથે કોઠે કોણ આવી ઊભા હશે રે ?
કુંતા : ચોથે કોઠે કાકો કરણ; તેને દેખી ધ્રુજે ધરણ;
તેને માથે આવ્યાં મરણ, તેના ભાંગજે ચરણ-કુંતા.
સાખી : બેઠા ને વળી ઊભેલા, ભીતર ને વળી બહાર,
એટલા દેવ રક્ષા કરો, દિનમાં દશ દશ વાર-કુંતા.
અભિ : માતા પાંચમે કોઠે કોણ આવી ઊભા હશે રે ?
કુંતા : પાંચમે ઊભો દુર્યોધન પાપી, તેને રીસ ઘણેરી વ્યાપી.
તેને શિક્ષા સારી આપી, તેના મસ્તક લેજો કાપી-કુંતા.
સાખી : બે જળચર બે નભચર બે બે રાજકુમાર;
એટલા તુજ રક્ષા કરો, દિનમાં દશ દશ વાર-કુંતા.
અભિ : માતા છઠ્ઠે કોઠે કોણ આવી ઊભા હશે રે ?
કુંતા : છઠ્ઠે કોઠે મામા શલ્ય, તે તો જનમનો છે ખલ;
તેને ટકવા ના દઈશ પલ, તેનું અતિ ઘણું બળ-કુંતા.
સાખી : જોશી ને ફાતડા ભાંડ અને ભરવાડ
એટલા તુજ રક્ષા કરો, દિનમાં દશ દશ વાર-કુંતા.
અભિ : માતા સાતમે કોઠે કોણ આવી ઊભા હશે રે ?
કુંતા : દીકરા સાતમે કોઠે જયદ્રથ તો ઊભા હશે રે.
સાતમે કોઠે જયદ્રથ, તે તો લડવૈયો સમરથ,
તેનો ભાંગી નાખજે રથ, તેને આવજે બાથોબાથ-કુંતા.
સાખી : કુંતાએ કાર ઝાલી કરી, વાળી વ્રજની ગાંઠ,
દાસ મગન એમ બોલિયા, ડોસીએ વાળ્યો દાટ.
શ્રીકૃષ્ણના ઉરમાં ફાળ પડી છે તે ઘડી રે-કુંતા.
ચેત્યા ચૌદ ભુવનના ભૂપ, વ્હાલે ધર્યું બ્રાહ્મણ રૂપ,
રાખડી તોડાવી અનુપમ, રણમાં પડ્યા અભિમન્યુ ભૂપ-કુંતા.
(લોકગીત)
[ સૌજન્ય : ભાનુબેન ચૌહાણ ]