(૧)
પાડોશીએ નવું ઘર લીધું
મોટું
અમારાથી દૂર…
પોશ એરિયામાં
એકવાર અમસ્તા નીકળવાનું થયું.
મને બારણામાં ઊભેલો જોઈને
સોફા, ખુરશી, ટિપોય…નાચી ઊઠ્યા
સહુ બોલ્યા, આવો આવો…
પડોશી બારણાં વચ્ચે જ ઊભા રહીને બોલ્યા:
બહુ ઉતાવળમાં લાગો છો…પછી ક્યારેક જરૂર
આવજો
પગથિયાં ઉતરતાં મને સંભળાયું
કદાચ એક પાયો ખુરશીનો તૂટી ગયો…

(૨)
બહુ વરસો પછી પડોશીના નવા ઘરે ગયો
આખો ત્રીજો માળ ને બસ બે જ કુટુંબ
કાકા અને કાકી સોફાને બદલે દીવાલ પરના ફોટામાં
ઘર પણ એકલું ને
ઘરમાં ટીકુ એકલો.
મેં પૂછ્યું અરે…આ તો સળંગ ૬ રૂમનું ઘર હતું.
આ દીવાલ ?
ટીકુ બોલ્યો : પહેલાં હું ને મારી બહેન સાથે રડતાં
હવે દીવાલની પેલી બાજુ એ
અને આ બાજુ હું
દીવાલ બન્ને બાજુથી ભીની કરીએ છીએ.
કહે છે કે બહુ ભેજ આવે તો દીવાલ પડી જાય…

(૩)
અચ્છા ?
નવું ઘર લીધું ?
કેટલામાં પડ્યું ?
નાનો ભાઈ ગામ ભેગો થઈ ગયો
નારાજ થઈ
કાકા વૃદ્ધાશ્રમમાં દાખલ થઈ ગયા
લાચાર થઈ
મિત્રોએ ઉછીના દીધા
ઈર્ષાને સંતાડી
સસરાએ દેવું વહોર્યું
મજબૂર થઈ

નવું ઘર…
એની સસ્તી જીદ સામે
ધાર્યા કરતા ઘણું મોઘું પડ્યું.

(૪)
સરનામા બદલી બદલીને
થાકીને
મેં રેશન કાર્ડને કહ્યું
બસ હવે ઘર નથી બદલવું
આ છેલ્લું
ને ત્યાં ફોન આવ્યો
લકી ડ્રોમાં તમને સાવ સસ્તામાં
નવું નક્કોર ઘર લાગ્યું છે
ને છેલ્લા શ્વાસે મેં
નવા ઘરની તક ઝડપી લીધી.

(૫)
એના ઘરની અદલોઅદલ મેં નકલ કરી
જોકે એના કરતાં ચડિયાતા સોફા
મોટું ટીવી લીધું
ઝગમગતા ઝુમ્મર અને ઘણું બધું…
અમે ખુશ હતા કે અમે ચડિયાતી કોપી કરી
પણ ઘરના ઉદ્દઘાટનમાં જ
કોઈએ પૂછ્યું
ખાનદાનીની નકલ કરવાનું ભૂલી ગયા કે શું ?

( મુકેશ જોશી )