શબ્દસ્પર્ધાની પૂર્વ તૈયારી-ઢ

શબ્દસ્પર્ધાની આજની પૂર્વ તૈયારીમાં મને મારા ભાણિયા રાજ કે. પારેખ એ મદદ કરી છે. રાજ વડોદરામાં અંબે વિદ્યાલયમાં અભ્યાસ કરે છે. તેણે આ વર્ષે ધોરણ-૧૦ની પરીક્ષા આપી છે. રાજને વાંચવાનો ઘણો શોખ છે. તેને શબ્દપ્રયોગ કરવાની ઘણી મજા આવી.

શબ્દસ્પર્ધાની પૂર્વ તૈયારી-ઢ

ક્રમ

શબ્દ

અર્થ

શબ્દપ્રયોગ

1

અક્ષરશૂન્ય; અભણ.

આ કુટુંબના બધા છે.         

2

ઢંક

કાગડો.

ઢંક રોજ અહીં જ બેસે છે.      

3

ઢંકાયેલું

બંધ કરેલું; ઢાંકેલું; આચ્છાદિત.

સવાર થઈ ગઈ છતાં ઘરનું બારણું ઢંકાયેલુ હતું.         

4

ઢંકી

ખાંડણિયો.

ઢંકીમાં મસાલા વાટવામાં આવે છે.

5

ઢંગધડો

વ્યવસ્થા; રીતભાત.

રમેશનું ઘર ઢંગધડા વગરનું હતું.      

6

ઢંડોરચી

ઢંઢેરો પીટનાર માણસ.

આજકાલ ઢંડોરચી જોવા મળતા નથી.     

7

ઢંડેલ

ઢંડેલ

ઢંડેલનું ઢાંકણ હંમેશા ઢાંકીને રાખવું જોઈએ.         

8

ઢઊ

મોટો કદાવર માણસ.

પેલો માણસ ઢઊ દેખાય છે.

9

ઢકળાવું

દુઃખ પામવું; મૂંઝાવું.

મનમાં ને મનમાં ઢકળાવું ન જોઈએ.       

10

ઢકેલચંદ

બેદરકારીથી કામ કરનાર માણસ.

અહીં ઢકેલચંદનું કોઈ કામ નથી.   

11

ઢકેલવું

ધક્કો મારવો; હડસેલવું.

વૃદ્ધને ઢકેલવું ન જોઈએ.         

12

ઢકોસલાં

આભાસ; માયા; મિથ્થા જાળ.

આ જગત ઢકોસલાં સમાન છે.      

13

ઢક્કા

આફત; વિપત્તિ.

ઢક્કાનો કોઈ તો ઉપાય હશે ને. 

14

ઢક્કાઢોલપ્રિયા

અન્નપૂર્ણા દેવી.

ઢક્કાઢોલપ્રિયાનું સ્મરણ કરીને જ જમવું.  

15

ઢક્કાવાદચલજ્જલા

ગંગા નદી.

ઢક્કાવાદચલજ્જલામાં સ્નાન કરવાથી પાપ ધોવાઈ જાય છે. 

16

ઢગ

ગંજ; ઢગલો; અમુક વસ્તુઓનો મોટો એકત્ર જથ્થો.

હમણાં ને હમણાં આ કચરાનો ઢગ સાફ કર.         

17

ઢગલાબાજી

પત્તાંની એક જાતની રમત.

ચાલ આપણે ઢગલાબાજી રમીએ. 

18

ઢગલાબંઘ

ઘણું; પુષ્કળ; જથ્થાબંઘ; ટોળેટોળાં

આ ખાણમાંથી ઢગલાબંધ સોનું મળતું હતું.  

19

ઢગું

મૂર્ખ; કમઅક્કલ; નાદાન

ઢગુંની વાતનો કોઈ દિવસ વિશ્વાસ ન કરવો. 

20

ઢગો

બળદ; બેલ

ઢગો વૃદ્ધ થઈ ગયો છે.         

21

ઢચકઢચક

પાણી પીતાં થતો અવાજ.

એટલી તરસ લાગી હતી કે આખું ગ્લાસ ઢચકઢચક પી ગયો.   

22

ઢચકાળ

આનંદી; મોજીલું.

એનો સ્વભાવ એકદમ ઢચકાળ છે.       

23

ઢચકાવવું

પી જવું.

હજી કેટલું દૂધ ઢચકાવશો?

24

ઢચર

આડંબર; ખોટો ડોળ.

હવે તેનો ઢચર બધા જાણી ચૂક્યા છે.         

25

ઢચરી

ડોસી; ઘરડી; સ્ત્રી.

ઢચરી બહુ કચકચ કરે છે.      

26

ઢચરો

ઘરડો કે જીર્ણ થઈ ગયેલો માણસ

ઉધરસના કારણે ઢચરાને આખી રાત ઉંઘ ન આવી.         

27

ઢચુપચુ

આનાકાની; હા ના કરવી તે.

જવું કે ન જવું તે અંગે હજુ તેનું મન ઢચુપચુ હતું.         

28

ઢચ્ચી

યુક્તિ; છેતરપિંડી.

તારી એક પણ ઢચ્ચી ચાલશે નહીં.     

29

ઢટ

જાડું કે મજબૂત કપડું.

આશ્રમમાં તેને ઢટમાંથી બનાવેલા વસ્ત્રો પહેરવા આપતા.

30

ઢટ્ટી

લંગોટી; કોપીન.

પહેલાના જમાનામાં સાધુઓ ઢટ્ટી પહેરીને વનમાં તપ કરતાં.         

31

ઢડવા

એક પક્ષી; એક જાતની મેના.

અહીંના જંગલમાં ઢડવાની વસ્તી જોવા મળે છે.         

32

ઢડ્ઢો

પતંગ અથવા કનક્વામાંનો કન્ની બાંઘવામાં આવે છે

મકરસંક્રાંતિના આગલા દિવસે જ પતંગને ઢડ્ડો બાંધીને તૈયાર રાખવા.         

33

ઢઢડાટ

અભિલાષ; અભરખો.

દીકરાને પરણાવવાનો એને બહુ ઢઢડાટ હતો. 

34

ઢઢણવું

જોશથી બધું એકસાથે હાલી ઊઠવું

ધરતી ઢઢણી ઉઠી ત્યારે ખબર પડી કે આ તો ધરતીકંપ છે.

35

ઢઢળતું

કબજામાં ન રહેતું; પોતાની સત્તામાં કે અંકુશમાં ન રેહનારૂં; દાબમાં નહિ એવું

કંઈ પણ ઢઢળતું હોય તો તે તેને પસંદ નહોતું.

36

ઢઢળવું

શરીર ક્ષીણ થઈ જવું; શરીર નબળું થઈ જવું

ઉંમર થાય એટલે શરીર ઢઢળવું થઈ જ જાય.

37

ઢઢું

દૂબળું ને નાનું ઘોડું.

કેદારનાથ ચઢવું હોય તો ઢઢું ન ચાલે.

38

ઢણકવું

આમતેમ નકામા કે ખાલી ફર્યા કરવું; રઝળવું

નોકરી વગર રાજુ આખો દિવસ ઢણક્યા કરતો.         

39

ઢણકો

સૂક્ષ્મ ઊંઘ; ઊંઘનું ઝોકું.

બપોરે જમ્યા બાદ એક ઢણકો આવી જ જાય.         

40

ઢણઢણ

નોબતનો અવાજ.

નોબતખાનામાં રોજ સાંજે ઢણઢણ થતું.     

41

ઢણઢણાવવું

જોરમાં હલાવવું

કંભકર્ણને જગાડવા બધાએ એને ઢણઢણાવવાનું શરૂ કર્યું.     

42

ઢપકો

સાહીનો ડબકો.

ઈન્ડીપેનથી લખો અને કાગળ પર ઢપકો ના પડે એવું તો બને જ નહીં.

43

ઢપાલયા

ડફ વગાડનાર ગવૈયો.

હવે ઢપાલયા મળવા મુશ્કેલ છે.

44

ઢપ્લા

તંબૂરો.

મીરાંબાઈ ઢપ્લા લઈને ભજન ગાતાં.     

45

ઢફડું

જાડું.

આટલું ઢફડું કાપડ ઉનાળામાં ના પહેરાય.

46

ઢફલી

ધૂળની ઢગલી.

બાળકોને ઢફલીમાં રમવાનું ખૂબ ગમે છે.

47

ઢબ

કળા. ગુણ; સ્વભાવ

એની કામ કરવાની ઢબ ઓફિસમાં સૌને પસંદ હતી.

48

ઢબછબ

કાર્ય કરવાની છટા.

વહુની ઢબછબ જોઈને સાસુજી એના વખાણ કરતાં થાકતા ન્હોતા.

49

ઢબઢબકલ્યા

સ્વાદ વગરનું ખાણું.

લોજમાં ઢબઢબકલ્યા ખાવાનું ખાઈને એ કંટાળી ચૂક્યો હતો.       

50

ઢબઢબાવવું

ખખડાવવું; કમાડ ખખડાવવું.

આટલું ઢબઢબાવ્યું તો પણ ધરમશાળાનો દરવાજો ન ખૂલ્યો.

51

ઢબલી

નાની ટેકરી.

એના ઘરની પછીતે ઢબલી હતી.

 

Share this

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.