સુસુખ .સુખ એટલે મહામહેનતે પગ ઉપર ઊંચા થઈને ડીંગડોંગ ઘંટડી વગાડવાનો આનહદ આનંદ.

બારણુંબારબારણું ખોલતાં જ તમાર પ્રિય પાત્રને સામે ઊભેલ જુઓ એ પણ સુખ.

.

સુખ એટલે દિલોજાન દોસ્તનો સથવારો.

.

એમને વહાલભરી વિદાય પછી હરખની હેડકી આવે એ પણ સુખ.

.

સુખ એટલે કોઈની રોકટોક વિના છૂટથી કૂદાકૂદ કરવાનો પોચાં પોચાં પાનનો ઢગલો.

.

રાતના આછા અજવાળામાં સોનેરી સપનાંની સોડમાં નિરાંતે સૂવાની મજા એ પણ સુખ.

.

સુખ એટલે મોઢામાં પાણી આવે એવા તાજા માખણ ચોપડેલા લહેજતદાર પાઉંના ચોસાલાં.

.

સુખ એટલે રજાના દિવસે ફિલ્મ જોવાના દસ રૂપિયા પોપકોર્ન માટે એક રૂપિયો મલાઈ-કુલ્ફી માટે પાંચની નોટ વાપરવાની છૂટ.

.

જીવન સાગરની રેતીના ઢગલામાંથી હળીમળીને ઘરઘરની રમત રમે એનું નામ સુખ.

.

ભાઈબંધના બૂટામાંથી નાનકડો કાંટો કાઢી આપવાનો સહિયારો આનંદ વિનોદ એ પણ સુખ.

.

પૈંડાવાળી મોજડી પહેરી જીવનવાટે સરરર સરરર લસરવાની મજાનો લહાવો એ છે સુખ.

.

મોઢામાં હાથના અંગૂઠાનું અમી અને બીજા હાથમાં શાલની હૂંફ એ પણ સુખ.

.

હવે હું મૂંગો નથી પણ સરસ બોલી શકું છું એની ખાતરી રૂપે થાય ગાલમાં ગલગલિયાં એ છે સુખ.

.

મોઢામાંની કાલીઘેલી ભાષાનો નીકળતો પહેલો અક્ષર મા એ પણ સુખ.

.

સુખની પસંદગી એક બાળક રંગબેરંગી સુગંધી ફૂલોમાં દુનિયા નીરખે તો બીજું ઠંડા આઈસ્કીમના સ્વાદમાં દુનિયા ચગળે.

.

જીવનસાગરમાં સહેલ કરતી હોડીના છૂટા પડેલા ટુકડાને બંધબેસતાં ગોઠવતાં મહામહેનતે જડેલો પાસો બંધબેસતો કરવાની કરામત એ પણ સુખ.

.

સુખ એટલે જીવનની ચિત્રપોથીમાં સોળે કળાના રૂપાળા રંગો પૂરવાનું પેંસિલનું પેકેટ.

.

પરીકથાની કપોલકલ્પિત વાર્તાને પણ પહેલે જ ધડાકે સાચી માની લે તેવું નિર્દોષ જીવન એ પણ સુખ.

.

સુખ એટલે જિંદગીના વિશાળ વડલા ઉપર ચડીને મોકળાશથી છાનીછપની વાતો કરવાની મજા.

.

સુખ એટલે જિંદગીના તડકા-છાંયડામાં સંતાકૂકડીની અનેક જન્મારાની લેણદેણની રસભરી રમત.

.

સુખ એટલે જીવનની પરીક્ષાના સવાલોના એકીક જવાબ શોધી કાઢવાની ભારે ખુમારી ને ખુશાલી.

.

પોતાના બૂટની સુંવાળી વાઘરી જાતે બાંધવાની કળા આપમેળે શીખી લેવાનો સંતોષ એ સુખ.

.

સુખ એટલે જીવનની હરિયાળી ગોંદરીમાં કોમળ સુંવાળા ઉઘાડા પગે લટકમટક ચાલવાની મીઠી મજા.

.

સુખ એટલે દુખના વરસાદમંય સમજણ ને સમતાની છત્રી અને આકાશી રંગના ઓવરકોટનું હૈયાઢાંકણ.

.

ગુલાબી ઠંડીમાં ઉષ્માસભર ઊનનું નકશીદાર મનપસંદ ગંજીફરાક એ પણ સુખ.

.

તમારી મનપસંદ પોચી પથારીમાં ઘસઘસાટ ઊંઘ એ પણ સુખ.

.

સુખ એટલે પરસ્પરની ગેરસમજનો અનંત આનંદ માણવાની શક્તિ.

.

જન્મદિવસે મીણબત્તીની રોશનીમાં નસીબના પાસા નીરખવા એ પણ સુખ.

.

સુખ એટલે વિશ્વમૈત્રી, ભેદભાવ વિના અરસપરસના સ્નેહમિલનની ઊજળી તક.

.

( ચાર્લ્સ શુલ્ઝ )

વડોદરાને “સંસ્કારનગરી” કહેવામાં આવે છે તો વળી સુરતને “નર્મદનગરી”. એક સાહિત્યિક કાર્યક્રમમાં વલસાડને “ઉશનસનગરી” તરીકે ઓળખાવવામાં આવી હતી. આ નામ પણ ખોટું નથી. ઉશનસ જેવા મોટા ગજાના  કવિ નોકરી અર્થે વલસાડ આવ્યા અને પછી અહીં જ વસી ગયા. એનું ગૌરવ વલસાડને છે જ. પરંતુ વલસાડ માટે કોઈ નામ પ્રયોજવાનું કહે તો હું “Mango City” કહેવાનું વધારે પસંદ કરું.

ગયા વર્ષે કેરીની સિઝન ખરાબ જતાં પાક ઘણો ઓછો ઉતર્યો હતો. તેથી ગયા વર્ષે મન ભરીને કેરી ખાવા ન્હોતી મળી. આ વર્ષે ભગવાનની કૃપાથી કેરી માટે વાતાવરણ સારું રહ્યું. અને લગભગ ૧૫ માર્ચથી જ બજારમાં કેરી મળવા માંડી હતી. જો કે વલસાડી હાફુસની મોસમ હવે શરૂ થઈ છે. અને બજારમાં બાઅદબ તેનું આગમન થઈ ચૂક્યું છે. વધારે કંઈ લખવાની મારે જરૂર નથી. ફોટોગ્રાફ્સ જ બયાન કરશે.

 

 

 

 

વલસાડના વતનીઓને કેરી (હાફુસ) મુબારક!!

આ વિષય પર થોડા સમયથી ચર્ચા ચાલી રહી છે. એનો એક વધુ નમૂનો જુઓ.

કંટોલ કે કંટ્રોલ?

અહીં ટાઈપ ભૂલ નથી. પણ બોલચાલની ભાષાને લખવાની ભાષા બનાવી દીધી છે. આવું વાંચીને હસવું કે રડવું તે સમજાતું નથી.

આ વિશે વધુ વાંચવા અહીં ક્લીક કરો.

“उसके आ जाने की उम्मींदे लिए

रास्ता मूड मूड के हम तकते रहें”

  

 

કોની રાહ જોઈએ છીએ? કોનો ઈન્તઝાર કરીએ છીએ? જાનેવાલે કભી લૌટકર નહીં આતે. 

 

સાત સખીઓના આ ફોટોગ્રાફમાંથી એક વ્યક્તિ તા. ૧૬/૦૩/૨૦૧૦ના રોજ ઓછી થઈ ગઈ. બકુ ઉર્ફે સુધા બંકિમચંદ્ર પારેખ (રતલામ) એ આ દુનિયામાંથી વિદાય લીધી. 

 

એની સાથેના તમામ સંસ્મરણો માનસપટ પર તરવરી રહ્યા છે. બાળપણ અમે સૌએ સાથે વીતાવ્યું. પહેલેથી જ એનું વ્યક્તિત્વ સીધું, સાદું અને સરળ રહ્યું. અમારા સૌમાં એ સૌથી મોટી હતી પરંતુ કોઈ દિવસ એણે એની મોટપનો અધિકાર કોઈ પર બતાવ્યો હોય એવું યાદ નથી. અમે સૌ એના કરતાં નાના તો પણ એને તું કહીને જ સંબોધી શકતા હતા. એનું વ્યક્તિત્વ શાંત, સરળ, નિષ્પાપ, નિરાભિમાની, નિરુપદ્રવી અને કંઈક અંશે આંતરમુખી હતું. તેના સ્વભાવમાં કશીક મીઠાશ હતી, સામી વ્યક્તિને પોતીકી બનાવી લે એવી એક આગવી સુગંધ હતી, જે હવે માત્ર સ્મૃતિ બની ગઈ છે.

 

 

 

પરણીને રતલામ ગઈ. પછી જ્યારે આવવાનું થતું ત્યારે પહેલાના જેટલા જ ઉમળકાથી મળતી. આટલી માંદગીમાં પણ કોઈ ફરિયાદ એના ચહેરા પર જોવા ન મળતી. જ્યારે પણ પૂછીએ ત્યારે જવાબ મળતો-“સારું છે”. તારી હિંમતને જોઈને લાગતું હતું કે તું મૃત્યુને જીતી જઈશ. પણ બકુ તું આટલી વહેલી ચાલી જઈશ એવું કોઈએ ધાર્યું ન્હોતું.

 

સ્વજન-પ્રિયજનના મૃત્યુનો ઘા ઘણો વસમો હોય છે, જે માત્ર કાળ જ રૂઝવી શકે છે. સ્વજનની ખાલી જગ્યા આશ્વાસનના બોલથી ભરી શકાતી નથી.

 

બકુ તારા આત્માને શાશ્વત શાંતિ પ્રાપ્ત થાય અને તારા પરિવારજનોને તથા અમને સૌને આ આઘાત સહન કરવાની પ્રભુ શક્તિ આપે એજ પ્રાર્થના હું કરું છું. તું “સ્વર્ગસ્થ” નથી થઈ અમારા સૌના હ્રદયમાં “હ્રદયસ્થ” થઈ છે.

 

તમામ સગા-સંબંધી અને મિત્રો વતી બકુને ભાવભીની શ્રદ્ધાંજલિ, લાગણીભીની પ્રેમાંજલિ તથા શોકાર્ત મૌન પાઠવું છું.

 

-હિના પારેખ

Happy Friendship Day

બારી એટલે બારી. એમાં શું લખવાનું? પણ બારી જ ઘણાં દિવસોથી મને કલમ ઉઠાવવા માટે પ્રેરે છે. ઘણી બધી વસ્તુઓ એવી છે જેમાં ઘણું બધું રહી શકે. પણ દીવાલ એવી વસ્તુ છે જેમાં એક્માત્ર બારી જ રહી શકે…બીજું કંઈ નહીં. ચાર દીવાલોમાં બારી ન હોત તો માનવીનું સમગ્ર અસ્તિત્વ ગુંગળાઈ મર્યું હોત. બારી ન હોત તો ઘરમાં બેઠા બેઠા બાહ્ય જગતને, તેના રંગરૂપને જોઈ શકાયું ન હોત. હા, એ બધું પુસ્તકો, ટી.વી., ઈન્ટરનેટ દ્વારા પણ ઘરમાં બેઠા બેઠા જોઈ શકાય છે, જાણી શકાય છે. પણ બારી એટલે બારી જ. એની મજા કંઈ ઓર જ છે.

મારા જન્મ પછી પ્રથમવાર જ્યારે મેં એવું અનુભવ્યું કે હું મારી પોતાની જાત સાથે એકલી રહી શકું છું ત્યારે મેં મારા ઘરમાં એવા ખૂણાની શોધ આદરી જ્યાં હું મને પોતાને એકલી મળી શકું. ઉપરના માળે પછવાડે એક નાનકડો રૂમ હતો…જે ખાસ વપરાતો ન હતો. ત્યાં થોડી નકામી વસ્તુઓ પડી રહેતી હતી. મારી તલાશ આ રૂમમાં આવીને અટકી. આમ તો હું અને મારા મિત્રો બાળપણમાં ક્યારેક ત્યાં રમવા માટે એકઠા થતા. પણ ત્યાં વારંવાર જવાનું ન્હોતું થતું. પછી તો મેં ત્યાં જઈ બેસવાનું શરૂ કર્યું. ત્યાં ખાસ કંઈ સગવડ ન્હોતી અને લાઈટ પણ ન્હોતી. એટલે સમય પસાર કરવા માટે મારી પાસે માત્ર બારી જ હતી. રૂમ તો ખાસ્સો નાનો કહી શકાય તેવો છે પણ તોયે તેમાં ચાર બારી અને એક દરવાજો છે.

મુખ્ય બારીમાંથી બહુ દૂર સુધી જોઈ શકાતું. બારીમાંથી બહાર નજર પડે એટલે સામે હતું અનંત સુધી વિસ્તરેલું આકાશ. અને શેરીના જ એક ઘરનો મોટો વાડો દેખાતો હતો. તેમાં ઘણાં બધાં વ્રુક્ષો હતા. અને એ વ્રુક્ષો વચ્ચે ઘેરાયેલું એક નાનકડું મેડીવાળું ઘર….જેને આઉટહાઉસ પણ કહી શકાય. હું બારી પાસે બેસીને કલાકો સુધી જોયા કરતી. પવનની લહેરો અને પંખીઓના કલરવ વચ્ચે સમય ક્યાં પસાર થઈ જતો એની ખબર જ ન પડતી. એ જગ્યા અને બારી સાથે મારી દોસ્તી થઈ ગઈ. એ જગ્યા ખૂબ જ શાંત અને સરસ હતી. મારા સિવાય બીજું કોઈ એ જગ્યા પર હક ન્હોતું  જમાવતું.

બારીમાંથી દૂર દૂર સુધી પહોંચતી નજરમાં અવરોધ આવ્યો. મારા ઘરથી એક કિલોમીટર દૂર મારા શહેરનું સૌ પ્રથમ બહુમાળી મકાન બંધાયું. દસ માળનું એ મકાન બરાબર મારી બારીની સામેની દિશામાં હતું. મને દેખાતા અનંત આકાશમાંથી થોડો ટુકડો એ બહુમાળી મકાનને કારણે ઓછો થયો.

એકવાર વેકેશનમાં ઘણાં બધાં દિવસો સુધી બહારગામ જવાનું થયું. ત્યાંથી પાછા ફર્યા બાદ હું મારા રૂમમાં ગઈ એને બારી ખોલી તો મારું હ્રદય એક ધબકારો ચૂકી ગયું. બારીમાંથી દેખાતા પડોશીના વાડામાં ઉગેલા વ્રુક્ષો કપાવા માંડ્યા હતા. મેડીવાળું આઉટહાઉસ પણ તોડી પાડવામાં આવ્યું હતું. જાણવા મળ્યું કે ત્યાં એપાર્ટમેન્ટ બંધાવાનું છે.

સમય જતાં ત્યાં ત્રણમાળનું એપાર્ટમેન્ટ બંધાઈ ગયું. મારી બારીની સામે પણ હવે બારી હતી. એક વખત મેં એક પંક્તિ અમસ્તા જ લખી હતી…..

“મારી બારીની બહાર એક બારી

બસ એટલી જ દુનિયા મને પ્યારી”

આ પંક્તિ સાંભળીને મિત્રોને થયું હતું કે હું કોઈ ખાસ બારીની અને તેની પાછળના કોઈ ખાસ ચહેરાની વાત કરું છું. બારી તો હતી અને ચહેરો પણ હતો. પરંતુ એમાં મિત્રો માનતા હતા તેવું “ખાસ” કંઈ ન હતું.

એ બારી પાછળ કોઈ નવા માણસો રહેવા આવ્યા. પરિવારમાં ઘણાં બધાં માણસો હતા. પણ મારી જેમ જ એક ચહેરાને બારીની બહુ માયા હોય તેવું લાગ્યું. કારણ કે જ્યારે એ તે રૂમમાં ( જે તેઓનું રસોડું છે ) આવતી ત્યારે બારી બંધ હોય તો તરત ખોલી નાંખતી. અને મારી બારી બંધ છે કે ખુલ્લી તેની નોંધ પણ લેતી. બારી પાછળની એની અવરજવરથી, ક્યારેક ક્યારેક સંભળાઈ જતા બે-ચાર શબ્દોથી મારી એકલતા “એકાંત” બની.

પછી તો અમારો એ બારી સંબંધ વિસ્તર્યો. અમારો રૂબરૂ પરિચય થયો અને ક્યારેક ક્યારેક અમે એકબીજાના ઘરે આવતા-જતા પણ હતા. મેં એના એની બારીમાંથી મારી બારીને જોઈ. પરસ્પર મળવા છતાં મને એ બારીનો સંબંધ જ વધુ ગમતો. ક્યારેક એના ઘરના બાળકો બારી પર ચઢીને મને દિદિ…..દિદિ કહીને બૂમ પાડતા.

રોજ મારી બારીમાંથી એની બારીને જોવી એ એક આદત બની ગઈ. હું જ્યારે મારી બારી ખોલું ત્યારે એની બારી ખુલ્લી ન હોય તો મારું મન નિરાશ થઈ જતું. મને મારા રૂમમાં બેસવું ગમતું પણ નહીં. ઘણીવાર એક-બે દિવસ સુધી એની બારી ન ખુલતી તો મારું મન એ બારીને ખુલ્લી જોવા તડપી ઉઠતું. સાથે ચિંતા પણ થતી કે શું કામ બારી બંધ છે? બધાં ક્યાંક ગયા તો નથી ને? ઘરમાં કોઈ માંદુ તો નથી ને? કોઈને કંઈ થયું તો નથી ને? કોઈ બીજી સમસ્યા તો નથી ને? – મારા આ પ્રશ્નોના જવાબ તો મને મળતા નહીં પરંતુ જ્યારે પણ એ બંધ બારી ખુલતી ત્યારે મારું મન હસી ઉઠતું, ડોલી ઉઠતું.

પછી તો એ બારી પાછળના ચહેરાના લગ્ન થયા. એ સાસરે ચાલી ગઈ. એના સિવાય ઘરના અન્ય સભ્યોને બારી સાથે એટલી માયા ન્હોતી. એટલે મારો પણ બારી-મોહ છૂટી ગયો. પડોશમાં નવું મકાન બંધાયું એનાથી એ બારી પણ મારા રૂમમાંથી દેખાતી બંધ થઈ ગઈ. ચાર-પાંચ વર્ષો એમ જ પસાર થઈ ગયા.

જગ્યાની સંકળામણ અને મારો સરસરંજામ વધતા મને બીજા રૂમની આવશ્યકતા ઉભી થઈ. મારા અગાઉના જૂના રૂમની સાથે જોડાયેલો બીજો રૂમ બન્યાને લગભગ દોઢેક વર્ષ થયું. હવે હું મારા નવા રૂમમાં બેસતી હતી. નવા રૂમમાંથી ફરી એ જ બારી દેખાતી હતી. પણ મને એ અપરિચિત જેવી જ લાગતી હતી.

એક દિવસ સાંજે હું મારા રૂમમાં બેસીને મારું કામ કરતી હતી ત્યારે મેં મારા એ જ પરિચિત ચહેરાને પેલી બારી પાછળ જોયો. એ સાસરેથી આવી હતી. એના ઘરના બાળકો ફરી બારી પર ચઢીને મને બૂમ પાડવા લાગ્યા. એમાં એના બાળકો પણ સામેલ હતા. મળવાનું તો ન થયું પણ થોડા દિવસો ફરી બારી સંબંધ પુર્નજીવિત થયો. અને મને ફરી બારી પ્રત્યે લગાવ થયો.

થોડા દિવસો પછી એ તો એના સાસરે ચાલી ગઈ. પણ બારી ખુલ્લી છે કે બંધ તેની તાલાવેલી મને હજુ પણ રોજ રહે છે. એના ભાભી કે જેને હું રૂબરૂ ક્યારેય મળી નથી તેની સાથે એક છૂપો બારીસંબંધ બંધાઈ ગયો છે. ભાભીના હાથની રસોઈની મહેંક મારા સુધી પહોંચતી તો નથી પણ એને હું અનુભવું છું. કારણકે વાસણોનો અવાજ મને સંભળાય છે. બારીની એક તરફ ઉપરની બાજુએ દેવમંદિર છે. રોજ સાંજે એના મમ્મી હાથમાં દિવો પકડીને ઘંટડી વગાડતાં વગાડતાં આરતી કરે છે. ઘંટડીનો મધુર રણકાર સાંભળવા હું તલસી ઉઠું છું. પણ એ લોકો ને બારીની જરાયે માયા નથી. કોઈ દિવસ બારી ખુલ્લી હોય તો કોઈ દિવસ બંધ. ક્યારેક સવારે ખુલ્લી હોય તો સાંજે બંધ. સાંજે ખુલ્લી હોય તો સવારે બંધ. ક્યારેક ક્ષણ પહેલા ખુલ્લી હોય તો ક્ષણ પછી બંધ. ક્યારેક તો મને જોઈને બારી બંધ થઈ જાય એવું પણ બને.

મારા જીવનમાં ખુલ્લી બારીનું શું મહત્વ  છે તે હું એ લોકોને સમજાવી શકતી નથી. ખુલ્લી બારી મને આનંદ આપે છે અને બંધ બારી નિરાશા……તે હું એ લોકોને કહી શકતી નથી. એ લોકોને બારી ખુલ્લી રાખવી હોય તો ખુલ્લી….બંધ રાખવી હોય તો બંધ. એમાં હું કોઈ દખલગીરી કરતી નથી..કરી શકતી પણ નથી.

પણ બારી એ તો એક પ્રતિક માત્ર છે. હું તો માનવીય મન-હ્રદયની વાત કરું છું. કેટલાકના મન-હ્રદય ખુલ્લી બારીની જેમ સતત ખુલ્લા હોય છે. એવા લોકો અપરિચિત હોય તો પણ ક્ષણભરની મુલાકાતમાં આત્મીયતાનો ઉમળકો અનુભવાય. મળવાનું કોઈ કારણ ન હોય છતાં અમસ્તા જ વારંવાર મળવાનું મન થાય. આવા માણસોની પ્રત્યક્ષ કે પરોક્ષ હાજરીમાં ક્ષણો ખીલી ઉઠતી હોય છે, મહોરી ઉઠતી હોય છે.

જ્યારે કેટલાક માણસો બંધ બારી જેવા બંધ હોય છે. ગમે તેટલા પ્રયાસો પછી પણ તેમના સુધી કશું પહોંચતું જ નથી. કે તેમના મનમાં શું છે તે કળી પણ શકાતું નથી. સારું-નરસું કશું એમને સ્પર્શતું નથી. આવા માણસોને મળવાનું મન જલ્દી થતું નથી.

જીવનમાં પ્રસન્નતા પ્રવેશે અને પ્રસરે તે માટે મન-હ્રદયની બારીઓ ખુલ્લી રહે તે જરૂરી છે. તમે ઈચ્છો તો એ પ્રસન્નતાને પામી શકો. તમે ઈચ્છો તો એનાથી વંચિત પણ રહી શકો. તમારા સ્વભાવમાં ખુલ્લાપણું રાખવું કે ન રાખવું એ તમારા હાથની વાત છે.

હું તો મારા રૂમની બારીઓ ખુલ્લી રાખું છું. જ્યારે દ્વારની શક્યતાઓ બંધ થતી હોય છે ત્યારે જ બારીઓ ખુલતી હોય છે. માત્ર એ એક જ બારી નહીં…..મારી બીજી બારીની સામે બહુ ઓછા અંતરે નવું દશ માળનું મકાન પૂર્ણ થવાને આરે છે. અગણિત બારીઓનું વિશ્વ સર્જાઈ રહ્યું છે. અને એ બધી બારીઓ મને સાદ પાડી રહી છે.

હિના પારેખ “મનમૌજી”

ઓરકુટની  “ગુજરાતી=મેગેઝિન, છાપા અને કોલમ “ કોમ્યુનિટીની પ્રથમ વર્ષગાંઠ નિમિત્તે પ્રકાશિત થયેલ ઇ-મેગેઝિન “The Readers”માં આ નિબંધ સ્થાન પામ્યો હતો. આ સાથે આપેલ લીંક દ્વારા “The Readers”ને ડાઉનલોડ કરી શકાશે.

Standard Copy

http://www.4shared.com/file/109370912/9a7634dc/The_Readers-1.html

Flip  Copy

http://www.4shared.com/file/109506728/1a02c3da/the_readers-1

શબ્દસ્પર્ધાની આજની પૂર્વ તૈયારીમાં મને મારા ભાણિયા રાજ કે. પારેખ એ મદદ કરી છે. રાજ વડોદરામાં અંબે વિદ્યાલયમાં અભ્યાસ કરે છે. તેણે આ વર્ષે ધોરણ-૧૦ની પરીક્ષા આપી છે. રાજને વાંચવાનો ઘણો શોખ છે. તેને શબ્દપ્રયોગ કરવાની ઘણી મજા આવી.

શબ્દસ્પર્ધાની પૂર્વ તૈયારી-ઢ

ક્રમ	શબ્દ	અર્થ	શબ્દપ્રયોગ
1	ઢ	અક્ષરશૂન્ય; અભણ.	આ કુટુંબના બધા ઢ છે.
2	ઢંક	કાગડો.	આ ઢંક રોજ અહીં જ બેસે છે.
3	ઢંકાયેલું	બંધ કરેલું; ઢાંકેલું; આચ્છાદિત.	સવાર થઈ ગઈ છતાં ઘરનું બારણું ઢંકાયેલુ હતું.
4	ઢંકી	ખાંડણિયો.	ઢંકીમાં મસાલા વાટવામાં આવે છે.
5	ઢંગધડો	વ્યવસ્થા; રીતભાત.	રમેશનું ઘર ઢંગધડા વગરનું હતું.
6	ઢંડોરચી	ઢંઢેરો પીટનાર માણસ.	આજકાલ ઢંડોરચી જોવા મળતા નથી.
7	ઢંડેલ	ઢંડેલ	ઢંડેલનું ઢાંકણ હંમેશા ઢાંકીને રાખવું જોઈએ.
8	ઢઊ	મોટો કદાવર માણસ.	પેલો માણસ ઢઊ દેખાય છે.
9	ઢકળાવું	દુઃખ પામવું; મૂંઝાવું.	મનમાં ને મનમાં ઢકળાવું ન જોઈએ.
10	ઢકેલચંદ	બેદરકારીથી કામ કરનાર માણસ.	અહીં ઢકેલચંદનું કોઈ કામ નથી.
11	ઢકેલવું	ધક્કો મારવો; હડસેલવું.	વૃદ્ધને ઢકેલવું ન જોઈએ.
12	ઢકોસલાં	આભાસ; માયા; મિથ્થા જાળ.	આ જગત ઢકોસલાં સમાન છે.
13	ઢક્કા	આફત; વિપત્તિ.	આ ઢક્કાનો કોઈ તો ઉપાય હશે ને.
14	ઢક્કાઢોલપ્રિયા	અન્નપૂર્ણા દેવી.	ઢક્કાઢોલપ્રિયાનું સ્મરણ કરીને જ જમવું.
15	ઢક્કાવાદચલજ્જલા	ગંગા નદી.	ઢક્કાવાદચલજ્જલામાં સ્નાન કરવાથી પાપ ધોવાઈ જાય છે.
16	ઢગ	ગંજ; ઢગલો; અમુક વસ્તુઓનો મોટો એકત્ર જથ્થો.	હમણાં ને હમણાં આ કચરાનો ઢગ સાફ કર.
17	ઢગલાબાજી	પત્તાંની એક જાતની રમત.	ચાલ આપણે ઢગલાબાજી રમીએ.
18	ઢગલાબંઘ	ઘણું; પુષ્કળ; જથ્થાબંઘ; ટોળેટોળાં	આ ખાણમાંથી ઢગલાબંધ સોનું મળતું હતું.
19	ઢગું	મૂર્ખ; કમઅક્કલ; નાદાન	ઢગુંની વાતનો કોઈ દિવસ વિશ્વાસ ન કરવો.
20	ઢગો	બળદ; બેલ	આ ઢગો વૃદ્ધ થઈ ગયો છે.
21	ઢચકઢચક	પાણી પીતાં થતો અવાજ.	એટલી તરસ લાગી હતી કે આખું ગ્લાસ ઢચકઢચક પી ગયો.
22	ઢચકાળ	આનંદી; મોજીલું.	એનો સ્વભાવ એકદમ ઢચકાળ છે.
23	ઢચકાવવું	પી જવું.	હજી કેટલું દૂધ ઢચકાવશો?
24	ઢચર	આડંબર; ખોટો ડોળ.	હવે તેનો ઢચર બધા જાણી ચૂક્યા છે.
25	ઢચરી	ડોસી; ઘરડી; સ્ત્રી.	આ ઢચરી બહુ કચકચ કરે છે.
26	ઢચરો	ઘરડો કે જીર્ણ થઈ ગયેલો માણસ	ઉધરસના કારણે ઢચરાને આખી રાત ઉંઘ ન આવી.
27	ઢચુપચુ	આનાકાની; હા ના કરવી તે.	જવું કે ન જવું તે અંગે હજુ તેનું મન ઢચુપચુ હતું.
28	ઢચ્ચી	યુક્તિ; છેતરપિંડી.	તારી એક પણ ઢચ્ચી ચાલશે નહીં.
29	ઢટ	જાડું કે મજબૂત કપડું.	આશ્રમમાં તેને ઢટમાંથી બનાવેલા વસ્ત્રો પહેરવા આપતા.
30	ઢટ્ટી	લંગોટી; કોપીન.	પહેલાના જમાનામાં સાધુઓ ઢટ્ટી પહેરીને વનમાં તપ કરતાં.
31	ઢડવા	એક પક્ષી; એક જાતની મેના.	અહીંના જંગલમાં ઢડવાની વસ્તી જોવા મળે છે.
32	ઢડ્ઢો	પતંગ અથવા કનક્વામાંનો કન્ની બાંઘવામાં આવે છે	મકરસંક્રાંતિના આગલા દિવસે જ પતંગને ઢડ્ડો બાંધીને તૈયાર રાખવા.
33	ઢઢડાટ	અભિલાષ; અભરખો.	દીકરાને પરણાવવાનો એને બહુ ઢઢડાટ હતો.
34	ઢઢણવું	જોશથી બધું એકસાથે હાલી ઊઠવું	ધરતી ઢઢણી ઉઠી ત્યારે ખબર પડી કે આ તો ધરતીકંપ છે.
35	ઢઢળતું	કબજામાં ન રહેતું; પોતાની સત્તામાં કે અંકુશમાં ન રેહનારૂં; દાબમાં નહિ એવું	કંઈ પણ ઢઢળતું હોય તો તે તેને પસંદ નહોતું.
36	ઢઢળવું	શરીર ક્ષીણ થઈ જવું; શરીર નબળું થઈ જવું	ઉંમર થાય એટલે શરીર ઢઢળવું થઈ જ જાય.
37	ઢઢું	દૂબળું ને નાનું ઘોડું.	કેદારનાથ ચઢવું હોય તો ઢઢું ન ચાલે.
38	ઢણકવું	આમતેમ નકામા કે ખાલી ફર્યા કરવું; રઝળવું	નોકરી વગર રાજુ આખો દિવસ ઢણક્યા કરતો.
39	ઢણકો	સૂક્ષ્મ ઊંઘ; ઊંઘનું ઝોકું.	બપોરે જમ્યા બાદ એક ઢણકો આવી જ જાય.
40	ઢણઢણ	નોબતનો અવાજ.	નોબતખાનામાં રોજ સાંજે ઢણઢણ થતું.
41	ઢણઢણાવવું	જોરમાં હલાવવું	કંભકર્ણને જગાડવા બધાએ એને ઢણઢણાવવાનું શરૂ કર્યું.
42	ઢપકો	સાહીનો ડબકો.	ઈન્ડીપેનથી લખો અને કાગળ પર ઢપકો ના પડે એવું તો બને જ નહીં.
43	ઢપાલયા	ડફ વગાડનાર ગવૈયો.	હવે ઢપાલયા મળવા મુશ્કેલ છે.
44	ઢપ્લા	તંબૂરો.	મીરાંબાઈ ઢપ્લા લઈને ભજન ગાતાં.
45	ઢફડું	જાડું.	આટલું ઢફડું કાપડ ઉનાળામાં ના પહેરાય.
46	ઢફલી	ધૂળની ઢગલી.	બાળકોને ઢફલીમાં રમવાનું ખૂબ ગમે છે.
47	ઢબ	કળા. ગુણ; સ્વભાવ	એની કામ કરવાની ઢબ ઓફિસમાં સૌને પસંદ હતી.
48	ઢબછબ	કાર્ય કરવાની છટા.	વહુની ઢબછબ જોઈને સાસુજી એના વખાણ કરતાં થાકતા ન્હોતા.
49	ઢબઢબકલ્યા	સ્વાદ વગરનું ખાણું.	લોજમાં ઢબઢબકલ્યા ખાવાનું ખાઈને એ કંટાળી ચૂક્યો હતો.
50	ઢબઢબાવવું	ખખડાવવું; કમાડ ખખડાવવું.	આટલું ઢબઢબાવ્યું તો પણ ધરમશાળાનો દરવાજો ન ખૂલ્યો.
51	ઢબલી	નાની ટેકરી.	એના ઘરની પછીતે ઢબલી હતી.