Category Archives: પ્રાર્થના

ગીતાંજલિ – રવીન્દ્રનાથ ટાગોર

મારું અંત:કરણ અસંખ્ય વખત આમ બોલ્યા જ કરે કે, ‘મારે તારો ખપ છે, હે મારા નાથ ! મારે તારો-અને માત્ર તારો જ ખપ છે !’

.

જે જે ઈચ્છાઓ મને આડે માર્ગે લઈ જાય છે, તે તમામ ખોટી છે, રોમરોમમાં મિથ્યા છે !

.

મને ખાતરી છે કે જેમ રાત્રિનો અંધકાર પ્રભાતનાં કિરણની પ્રાર્થના, પોતાના અંતરમાં ભરી રાખે છે, તેમ મારા હ્રદયના અંધકારભર્યા ખૂણામાં કોઈક એવી મૂર્છિત ચેતના જાગે છે, જે વારંવાર આર્તનાદ કરે કે ‘મારે તારો ખપ છે ! હે મારા નાથ ! મારે તારો ખપ છે !’

.

તોફાનનો મહાસાગર જેમ છેવટે શાંત પળોને ઝંખે છે, પછી ભલેને એની શાંતિને થોડો વખત ભયંકર ઝંઝાવાતે હચમચાવી મૂકી હોય. તેમ જ મારાં માનસ-તોફાનોએ, તારા પ્રેમની સામે ભલે ગમે તેટલો બળવો પોકાર્યો હોય, એમની પણ છેવટની પ્રાર્થના આ જ છે –

.

‘હે મારા નાથ ! મારે ખપ તારો છે !’

.

( રવીન્દ્રનાથ ટાગોર )

હે પરમાત્મા-કુન્દનિકા કાપડિયા

[audio:http://heenaparekh.com/wp-content/uploads/2011/01/04-Track-4.mp3|titles=04 – Track 4]

.

હે પરમાત્મા,

.

અમારા વિચારો, લાગણીઓ, કાર્યોનો દોર

તમે તમારા હાથમાં લો

અને અમને સંપૂર્ણપણે દોરો.

.

અમારાં સઘળાં કાર્યો

અમારી બુદ્ધિ, અમારી ઈચ્છા, અમારા અહંકાર વડે નહિ

પણ તમારી ઈચ્છા વડે પ્રેરિત થાઓ.

.

કોઈ પણ કાર્યની સફળતા કે નિષ્ફળતા

તમારી યોજના મુજબ જ બની આવે છે

એ સમજવા ને સ્વીકારવા જેટલી

નિર્મળતા ને નમ્રતા અમને આપો.

.

અમે કશાને માટે ઝાંવા ન મારીએ

કશાને માટે વ્યાકુળ ન થઈએ

તમે જે સ્થિતિમાં અમને રાખો, તેમાં

ફરિયાદ કર્યા વિના, આનંદપૂર્વક રહી શકીએ

એવી સ્થિર શ્રદ્ધા ને સમર્પણબુદ્ધિ આપો.

.

અંતે તો તમને પામવા એ જ અમારું લક્ષ્ય છે.

.

એ માર્ગે દિવસરાત અમારી યાત્રા આગળ વધતી રહે

તમારી ચૈતન્યધારામાં, અમારી જડિમાની રજ

રોજેરોજ ધોવાતી રહે, એવા અમને આશીર્વાદ આપો, પ્રભુ !

.

( પરમ સમીપે-કુન્દનિકા કાપડિયા, ઉદ્દગાર : અંકિત ત્રિવેદી )

મને કશાનો ભય નથી-કુન્દનિકા કાપડિયા

[audio:http://heenaparekh.com/wp-content/uploads/2010/12/06-Track-62.mp3|titles=06 – Track 6]

.

મને કશાનો ભય નથી ભગવાન !

કારણ કે તમે સદૈવ મારી રક્ષા કરો છો.

.

મારી યાત્રા સરળ છે

કારણ કે આખોયે માર્ગ

તમે મારી જોડાજોડ ચાલો છો.

.

જીવનની ચડતીપડતી ને તડકીછાંયડી

એ તો એક ખેલ છે.

એ ખેલમાં હું આનંદભેર ભાગ લઉં છું.

જય ને પરાજય, હાસ્ય ને રુદન

બધું આ ખેલનો ભાગ છે.

બધું ક્ષણભંગુર, મર્યાદિત, પસાર થઈ જનારું છે.

.

વિવિધ પરિસ્થિતિમાં મને મૂકીને

તમે મારું ઘડતર કરો છો.

સંઘર્ષ કે સમસ્યાથી હું ગભરાતી નથી.

એવી કઈ સમસ્યા છે, જે તમારી કૃપાથી ઊકલી ન શકે ?

એવો કયો ભાર છે, જે પ્રાર્થનાથી હળવો ન થાય ?

એવી કઈ કસોટી છે, જે તમારા અનુગ્રહથી પાર ન કરી શકાય ?

.

પહેલાં, સુખ આવે ત્યારે હું સુખી થતી હતી

અને દુ:ખ આવે ત્યારે દુ:ખી થતી હતી.

હવે સુખ ને દુ:ખ બંનેની પાછળ તમારો ચહેરો ઝલકે છે.

આનંદના દરિયામાં હવે અમરું જહાજ નિ:શંક થઈને તરતું જાય છે.

.

( પરમ સમીપે-કુન્દનિકા કાપડિયા, ઉદ્દબોધન : અંકિત ત્રિવેદી )

પ્રિય પ્રભુ (૩)

નૂતન વર્ષાભિનંદન

પ્રિય પ્રભુ,

.

નવું વર્ષ બે હાથ ખુલ્લા કરીને મને ભેટવા માંગતા દોસ્તાર જેવું લાગે છે…

આ પત્રોમાં તારા અસ્તિત્વ જેવું જ અલ્લડપણું છે…

આ પત્રોમાં વહેતી મારી લાગણી પાસે કોઈ નિશ્ચિત નકશો નથી…

પણ પ્રામાણિક રસ્તો જરૂર છે…

આવનારું નવું વર્ષ દરેક વર્ષે લીધેલા સંકલ્પોને યાદ કરાવે છે…

આ વર્ષે સંકલ્પો નથી લેવા પરંતુ બાકી રહી ગયેલા સંકલ્પોને પૂરા કરવા છે.

સંકલ્પોને કારણે માણસ બંધિયારપણું અનુભવે છે.

પૂર્વયોજિત નીતિ-નિયમો પાસપાસે ઊગેલા દિવસોને

એક જ ઘરેડમાં જીવતાં શીખવે છે…

આ વર્ષે સહજ થઈને જીવવું છે…તારી જેમ…

બધું જ પાટી પર લખીને ભૂંસી નાખવાનું મન થાય એમ…

તારા સપનાનું સરનામું હ્રદયના ચૂકી ગયેલા ધબકાર

પાસેથી મળે-તેની રાહ જોવામાં વિતાવવું છે…

બે પાંપણની ક્ષિતિજ વચ્ચે આકાર લેતી દુનિયા

તારા નિરાકાર હોવા વિશે પ્રશ્નો જરૂર ઊભા કરે છે

પણ નવું વર્ષ ઘણા જવાબો લઈને આવે છે…

મારી આંખો એમાં પ્રૂફરીડિંગની ભૂલો ન શોધે એટલો

ભરોસો રાખી શકું ?

.

લિ.

લીધેલા સંકલ્પોને યાદ કરતો ‘હું’.

.

( અંકિત ત્રિવેદી )

પ્રિય પ્રભુ (૨)

પ્રિય પ્રભુ,

.

અસ્તિત્વની પેલે પારથી આવતી તારી સુગંધ

મને માણસ તરીકે જીવતો રાખે છે…

પ્રત્યેક પળ દિવાળીનું અજવાળું બની જાય

એવી તારી ઈચ્છાને અમે સંઘર્ષનું

નામ આપ્યું છે…

તું મને મળીશ એ ક્ષણ મારું નવું વર્ષ…

દોસ્તીમાં એકમેકને મળવાની આતુરતા હોય છે…

તું મને મળે છે પણ વાત કરવાનો મોકો નથી આપતો…

આ દિવાળીએ થોડીક શિખામણ તનેય આપવી છે…

મળવાની તાલાવેલી તારી આંખોમાં પણ વંચાવવી જોઈએ

સુખ અને દુ:ખની પેલે પારનું જીવવા માટે

સંબંધોને વધુ ઉપસાવવામાં મદદ કરજે…

જીવતરમાં એવા રંગો પૂરજે, જે વાયરાના કહ્યામાં ન હોય…

દીવો ઓલવાઈ ગયા પછી પણ આસપાસમાં અજવાળું જીવતું હોય છે…

એમ જ તારી ગેરહાજરીમાં મારું ‘માણસપણું’ જીવતું રહે એનું ધ્યાન રાખજે…

ઘરના ઉંબર સુધી પહોંચેલું નવું વર્ષ બારેમાસ ‘નવું’ જ લાગે એવું કરજે…

દિવાળીનું નવું વર્ષ પાંચ દિવસનો તહેવાર નથી…

તારી પ્રતીક્ષામાં રત અમારા જીવનમાં બનતી

સારી ઘટનાઓમાં સંભળાતો તારો રણકાર છે…

.

લિ.

હયાતીના રઝળપાટમાં તારી હૂંફ શોધતો ‘હું’

.

( અંકિત ત્રિવેદી )

પ્રિય પ્રભુ

May millions of DEEPAK illuminate your life with endless joy, love, prosperity, health, wealth and happiness forever. HAPPY DIWALI.

પ્રિય પ્રભુ,

.

દિવાળીનો ઉલ્લાસ અમારા ચહેરા પર જોવા ઈચ્છતો હોય તો આટલું કરજે જ…

આતંકવાદીનાં હ્રદયમાં વૃક્ષારોપણ કરવાનું સપનું ઉછેરજે…

ઘરડાં મા-બાપને દીકરો વૃદ્ધાશ્રમમાં મૂકી આવે એ પહેલાં

તારી પાસે બોલાવી લેજે…એમની આંખોમાં વીતેલાં વર્ષોની

ખુમારીની આબરૂ જાળવી લેજે !

પ્રેમલગ્ન કર્યા પછી પણ છૂટાં પડવા માગતાં બે હૈયાંને

પ્રેમની અદબ જાળવીને છૂટાં પડવામાં મદદ કરજે…

વારેઘડીએ તારી પાસે આવીને હાથ લાંબો કરનારા

માણસોને જીવનમાં સ્વાવલંબી બનવા માટે જરૂરી આત્મવિશ્વાસ આપજે…

મુશ્કેલીના સમયે ધરેલી ધીરજને શ્રદ્ધાનું ફળ આપજે…

ગમતી વ્યક્તિની જોવાતી રાહમાં શબરીની પ્રતીક્ષા જેટલી

તીવ્રતા ન હોય એ કબૂલ, પણ એ રાહમાં

પ્રામાણિકતાની સુગંધ ઉમેરજે…

એકબીજાને છેતરી-વેતરીને વિસ્તરેલા શહેરને

પોતાના હોવા વિશે શંકા થતી હોય છે ક્યારેક !

અકસ્માતો, તોફાનો, આંદોલનો, વિસ્ફોટો, દગાબાજી-

આ બધ્ધું જ એમાં ઘી હોમવાનું કામ કરે છે…

ત્યારે તું સંપની ભાષા શિખવાડવામાં મદદ કરજે…

અમારી ભૂલોને અમે નીતિ-નિયમોમાં ઢાંકી દીધી છે,

અમને બિનધાસ્ત જિવાડવામાં મદદ કરજે…

અમારામાં જ ઝાંખું-પાંખું જીવતા સંસ્કારોને ભયના ભારમાંથી મુક્ત કરજે…

નવા વર્ષના સંકલ્પો એકલા અમારા માટે જ થોડા હોય ?

બાકી તો અપેક્ષા અને મહત્વાકાંક્ષા વચ્ચેના ભેદને તું

રૂ-બ-રૂ મળે ત્યારે સમજાવજે…!

.

લિ.

.

તારા લીધેલા સંકલ્પોને મદદ કરવા આતુર ‘હું’.

.

( અંકિત ત્રિવેદી )

મારું જીવન તમે લઈ લો

[audio:http://heenaparekh.com/wp-content/uploads/2010/09/03-Track-3.mp3|titles=03 – Track 3]

.

મારું જીવન તમે લઈ લો, અને એને

હે પ્રભુ, તમને સમર્પિત થવા દો.

.

મારા આ હાથ તમે લઈ લો, અને એમને

તમારા પ્રેમના આવેગથી ગતિમાન બનવા દો.

.

મારી ક્ષણો અને મારા દિવસો તમે લઈ લો

અને એને અવિરામ સ્તુતિમાં વહેવા દો.

.

મારા આ પગ તમે લઈ લો અને એમને

તમારા માટે ઝડપી અને સુંદર બનવા દો.

.

મારો અવાજ તમે લઈ લો

અને મને કેવળ, હંમેશાં મારા પ્રભુ માટે જ ગાવા દો.

.

મારા હોઠ લઈ લો, અને એમને

તમારા સંદેશાઓથી ભરેલા રાખો.

.

મારું રૂપું લઈ લો અને મારું સોનું લઈ લો

એક કણ પણ હું મારી પાસે ન રાખું.

.

મારી બુદ્ધિ લઈ લો અને એની દરેક શક્તિનો

તમને ઠીક લાગે તેમ ઉપયોગ કરો.

.

મારી સંકલ્પશક્તિ લઈ લો

અને એને તમારી બનાવી લો

હવે પછી એ મારી ન રહે.

.

મારું હ્રદય લઈ લો, એ તો તમારું પોતાનું જ છે

એને તમારું રાજસિંહાસન બનાવો.

.

મારો પ્રેમ લઈ લો, મારા પ્રભુ !

એના ખજાનાનો ઢગલો હું તમારા ચરણે ઠાલવું છું.

.

મારી જાત તમે લઈ લો

અને હું હંમેશાં, ફક્ત, સંપૂર્ણપણે

તમારા માટે જ બની રહીશ.

.

( ફ્રાન્સેસ રિડલે હેવરગલ )

.

( “પરમ સમીપે”માંથી, ઉદ્દગાર : અંકિત ત્રિવેદી )

ઊંઘમાં પોઢી જતાં પહેલાં

[audio:http://heenaparekh.com/wp-content/uploads/2010/07/10-Track-10.mp3]

આજે રાતે, ઊંઘમાં પોઢી જતાં પહેલાં

મને મારા એ સેંકડો બાંધવો યાદ આવે છે,

જેમની આંખમાં ઊંઘ નથી;

જિંદગીએ જેમને લોહિયાળ ઘાવ કર્યા છે,

સમાજના દ્વેષ અને સંકુચિતતાથી જેમના

હ્રદયમાં ચીરા પડ્યા છે,

જેમનો તેમનાં પ્રિયજનોએ જ દ્રોહ કર્યો છે,

સમગ્ર ચાહનાથી ઈચ્છેલી વસ્તુને પામવામાં જેઓ

નિષ્ફળ ગયા છે,

જેમના પ્રેમને પ્રતિસાદ મળ્યો નથી,

યાત્રાની અધવચ્ચે જેમણે પોતાના સાથીને ગુમાવ્યા છે

જેમની શક્તિઓને સાર્થક થવાની તક મળી નથી

જેમના કાર્યની મહત્તાનું ક્યારેય મૂલ્ય અંકાતું નથી,

પોતાના કાર્ય માટે જેમને આભાર કે પ્રશંસાના બે

શબ્દો સાંભળવા મળતા નથી,

હ્રદયની વાત કરી શકાય, એવા જેમને મિત્રો નથી

જેઓ હંમેશા થાકેલા, વિષાદથી ભરેલા હોય છે,

જેમના ઉમદા ભાવોની કોઈ કદર થતી નથી,

જેઓ ઘણી મહેનત કરે છે ને ઓછું વળતર પામે છે

આ બધા બાંધવો માટે

આજે મારું હ્રદય પ્રેમ અને પ્રાર્થનામાં વહી જાય છે

પ્રભુ,

એમના દુ:ખમાં એમને આશ્વાસન આપો

એમને હિંમત અને માર્ગદર્શન આપો

ઉલ્લાસ અને પ્રોત્સાહન આપો

શક્તિ, આનંદ અને પ્રેમ આપો

બધાં બારણાં બંધ હોય ત્યારે,

તેમાંના કોઈક બારણાની પાછળ તમે આવી ઊભેલા છો,

એવી તેમને પ્રતીતિ આપો;

જેથી તેઓ ગમે તેવો કાંટાળો માર્ગ પણ

એવા વિશ્વાસ સાથે પસાર કરી જઈ શકે

કે માર્ગને કોઈક વળાંકે

તમારા અનંત સામર્થ્યયુક્ત બાહુ

તેમને બધી પીડામાંથી ઉપર ઊંચકી લેવા તત્પર છે.

(“પરમ સમીપે” – સંપાદન: કુન્દનિકા કાપડીઆ, ઉદ્દગાર : અંકિત ત્રિવેદી)