आत्महत्या का बेहतरीन तरीका होता है
ईच्छा की फिक्र किए बिना जीते चले जाना
पाँच हजार वर्ष से ज्यादा हो चुकी है मेरी आयु
अदालत में अब तक लम्बित है मेरा मुकदमा
सुनवाई के ईन्तजार से बडी सजा और क्या

बेतहाशा दुखती है कलाई के उपर एक नस
हृदय में उस कृत्य के लिए क्षमा उमडती है
जिसे मेरे अलावा बाकी सबने अपराध माना

ताजीरात-ए-हिन्द में ईस पर कोई दफा नहीं

( गीत चतुर्वेदी )

પાંદડાનાં મનમાં તો એવું યે થાય છે કે
પીંછાની જેમ ખરી પડીએ
લહેરાતાં લહેરાતાં ઊતરીએ નીચે ને
ધરતીને ધીમેથી અડીએ…

કુંપળ થઈ ફૂટ્યાના મીઠા સંભારણાં
વારસામાં પાનને મળ્યાં છે,
પંખીનાં ઉડવાનું, પીંછાનું ખરવાનું
રોજ એમાં કૌતુક ભળ્યાં છે !
એ તો ક્યાં જાણે છે તૂટશેને સગપણ તો
પૂરાં થશે રે એ ઘડીએ…

એણે જોયું છે વળી પોતાની ડાળીનાં
ખરતાં રહે છે રોજ પાન !
લીલેરા રંગમાંથી એનેયે થાય છે કે
ક્યારે હું થઈશ પીળું પાન !
કિરણોના અજવાળે વૃક્ષોના રંગમંચ-
કયું રૂપ અંતરમાં જડીએ !…
પીંછાની જેમ ખરી પડીએ…
ધરતીને ધીમેથી અડીએ…

( માધવ રામાનુજ )

ધોધમાર વરસતા સ્નોમાં
તું આવીશ ત્યારે
હું નહીં હોઉં
પણ
દરવાજા પાસેના
પગલૂછણિયા નીચે મૂકેલી ચાવીથી
ઘર ખોલજે.
સ્ટવ પાસે
તપેલી, સાણસી
ચાની ભૂકી, ખાંડ, ને મસાલો મૂક્યાં છે.
હું
સંગીતના ક્લાસમાંથી
વેળાસર આવવાનો પ્રયત્ન કરીશ.
ત્યાં સુધી
તું ગીતો સાંભળજે, ટીવી જોજે, છાપું વાંચજે.
મારા આવ્યા પછી
આડા પડ્યા પડ્યા
સુખના ઓડકાર આવે ત્યાં સુધી
વાતોમાં આપણે વિહરીશું.
મને ખબર છે કે
એ ક્યારેય આવવાનો નથી.
તો પણ
એને માટે મૂકેલી
ચિઠ્ઠીનું આ દીવાસ્વપ્ન….

( પન્ના નાયક )

એના કરેનીનાની જેમ
ટ્રેનના પાટા પર પડતું મૂકવામાં
કે
મેડમ બોવરીની જેમ
ઝેરી દવા ગળે ઉતારવામાં
કે
સીલ્વિયા પ્લાથની જેમ
ઓવનમાં માથું મૂકવામાં
કે
એન સેક્સટનની જેમ
ગરાજ બંધ કરી કાર્બન મોનોક્સાઈટ શ્વસવામાં
હું જરાય માનતી નથી.
મારે તો જીવવું છે.
ક્વીન વિક્ટોરિયા થઈને
અને
કરવું છે રાજ…

( પન્ના નાયક )

વિનાશક વાવાઝોડું પસાર થઈ ગયું છે
મુશળધાર વરસીને થાકેલું
આકાશ અત્યારે શાંત છે
સતત સુસવાટાથી લોથપોથ
પવનો અરબી સમુદ્ર પર પોરો ખાય છે
જળબંબાકાર થઈ ખળભળી ઊઠેલી
ધરતી અત્યારે આરામ કરે છે.
હવે બધાં ઠરીઠામ થયાં છે ત્યારે
લાલ લાલ ભીની ભીની
માટીમાંથી
લીલાં લીલાં કૂણાં કૂણાં
તરણાં માથાં ઊંચા કરે છે
જાણે મહાયુદ્ધ શમી ગયા પછી
રણભૂમિ પર રમતાં બાળકો !

( જયા મહેતા )

कितनी ही पीडाएँ हैं
जिनके लिए कोई ध्वनि नहीं
ऐसी भी होती है स्थिरता
जो हूबहू किसी द्र्श्य में बँधती नहीं

ओस से निकलती है सुबह
मन को गीला करने की जिम्मेदारी उस पर है
शाम झाँकती है वारिश से
बचे-खुचे को भिगो जाती है

धूप धीरे-धीरे जमा होती है
कमीज और पीठ के बीच की जगह में
रह-रहकर झुलसाती है

माथा चूमना
किसी की आत्मा चूमने जैसा है
कौन देख पाता है
आत्मा के गालों को सुर्ख होते

दुख के लिए हमेशा तर्क तलाशना
एक खराब किस्म की कठोरता है

( गीत चतुर्वेदी )

જળ બનીને
સમુદ્રનો સંપર્ક કરવા
ટેલિફોન નંબર જોડું છું
ત્યાં રેતીમાંથી અવાજ સંભળાય છે,
‘માફ કરજો, આ રોંગ નંબર છે.’
પાંદડું બનીને
વૃક્ષ માટે પૂછું છું
ત્યારે
પાનખરનો ગુસ્સો ભભૂકી ઊઠે છે,
‘તું નીચે ખરી પડ, તું નંબર ભૂલી ગયો છે.’
વાટ ભૂલેલા વટેમાર્ગુ બનીને
માર્ગ શોધું છું
ત્યારે વિકટ જંગલ કહે છે
‘ટેલિફોનનું રિસીવર નીચે મૂક.’
હું
થાકેલો-હારેલો
વિચારું છું
ત્યારે
ચારે બાજુથી સંભળાય છે
ટેલિફોનની ઘંટડીઓનો અવાજ
આખું વિશ્વ ઘૂમે છે ચારેકોર.
પરંતુ હું પોતે જ મારો નંબર ભૂલી ગયો છું.

( હર્ષદેવ માધવ, અનુ. નલિની માડગાંવકર )

મૂળ : સંસ્કૃત કવિતા

હું જેને ચાહી શકું એવું
કોઈ જ રહ્યું નથી
જેને ચાહતી હતી તે બધાં
ક્યાંક વેરાઈ ગયાં
ધરતીકંપમાં
ક્યાં છે બધાં
મારે કોને ગળે વળગવું
શું રાંધવું શું ખાવું
જે કૈં પણ કરવું તે
શાના માટે કોના માટે
મારી છાતીનો ધબકાર
ખાટલાની સીંદરી સોંસરો જાય
રાત્રિના અંધકારને પંપાળું
પણ મારો હાથ
સૂકાભઠ્ઠ બાવળનાં જડિયાંમાં ફરતો જાણે
બધું જ
મરતું
મરેલું
મારું જીવન
રસોડા જેવું ધમધમાટભર્યું હતું
હવે
લૂખો સૂકો વાયરાનો ઠૂઠવો
ધૂળનું ઝાપટું
મારું જીવન.

( નીતા રામૈયા )

સ્મૃતિઓ સળવળ્યા કરે છે
ફરી ફરીને દૂઝ્યા કરતા જખમની જેમ
અને
આંખને ખૂણે ઝળૂંબી રહે છે
આંસુનાં ટીપાં.
એમાં મેઘધનુષના રંગો જોવાનો
પ્રયત્ન કરશો નહીં,
એ ઝાકળબિંદુઓ નથી
કમળની પાંખડી પરનાં.
એમાં ઉદાસીના કાળભૂખરા રંગ જોવાનો
પ્રયત્ન કરશો નહીં,
એ વરસાદમાં લટકી રહેલાં ટીપાં
સુક્કી ડાળી પરનાં.
જુઓને, કેવી ઝળૂંબે છે આંખને ખૂણે
જીવંતપણાની નિશાનીઓ !

( જયા મહેતા )