તમે કેમ આ દુ:ખને સિમ્પલિફાઈ કરો છો ?
કે રહી રહીને એને ગ્લોરિફાઈ કરો છો ?
આંસુથી ધોઈ આંખને ફરી ફરી જુઓ,
શું એ રીતે વિષાદને પ્યોરિફાઈ કરો છો ?
તમામ રાત શાને જખ્મોને દો હવા ?
શું એ રીતે પીડાને આઈડેન્ટિફાઈ કરો છો ?
સુખ એમ નહિ ઊતરે કાગળ ઉપર કદાચ,
દુ:ખને ઘૂંટી ઘૂંટીને મોડીફાઈ કરો છો ?
અલ્લાહ છે જુએ છે, ઈશ્વર જેવો છે સાક્ષી,
તમે જ છો કે તમને મેગ્નીફાઈ કરો છો.
( શૈલેશ ટેવાણી )
તું જ્યારે અચેતન અવસ્થામાં
નહોતી ત્યારે
કોની સાથે વાતો કરતી હતી,
કહે ને !
વાત વાતમાં વચ્ચે વચ્ચે હસતી હતી !
વળી હકારમાં માથું ધુણાવતી
કોને જવાબો આપતી હતી ?
હું નજીક હોવા છતાંયે
પીઠ ફેરવીને તેં વાસી દીધા કમાડ !
તું મારી સાથે જ વાત કરવાની હોય તો
હું ઊભો છું, તારી સાવ પાસે.
વચ્ચેનો ડુંગર ઓળંગીને આવ,
જેમ ચંદ્ર આકાશમાં ઊગે છે તેમ !
જરા પરિચયની નજરે મને જો,
તો જીવમાં જીવ આવે !
અને એ નજરની આંગળી ઝાલીને
હું તારી સંગાથે ચાલતો રહીશ, ચાલતો રહીશ !
( ધર્મેશ ભટ્ટ )
સુકાયેલા એ પર્ણની વાતો, લીલીછમ નીકળે;
પાનખરની યાદોમાં આખેઆખી વસંત નીકળે !
ધનીઓને લૂંટી, એ ગરીબોમાં સાંજનું જમણ વહેંચે,
ગામનો પાક્કો વાણિયો પણ ક્યારેક મહંત નીકળે !
આપીશ તને દીકરો, કે જોઈએ છે નાર ગમતી તને?
ઈશે આપેલું ના ગમે તો, લાભ લેવા લેભાગુ સંત નીકળે !
અહીં એકલાનું શું છે ? ભલે રાજ્ય આખું તું જીતે,
એ વિજયયાત્રા પાછળ પણ પોતીકાનો ખંત નીકળે !
જીવનમાં વાત સૌની સાંભળ, જ્ઞાન ચારે દિશાઓ આપે,
મનની ગડમથલ સુલઝાવતો ઘરનો બાળ,સુમંત નીકળે.
( દિવ્યા સોની “દિવ્યતા” )
દરવાજો
અંદર લઈ જાય
બહાર પણ.
***
સહેજ ધક્કો મારું ને
ખૂલી જાય દરવાજો.
સહેજ ખેંચું ને
બંધ થઈ જાય દરવાજો.
ખોલબંધ કરવાની આ રમત
હું રમ્યા કરું સતત, અવિરત.
***
એક પછી એક
દરવાજા ખૂલતા જાય છે સરળતાથી
તોયે
કેમ ક્યાંય પહોંચાતું નથી ?
***
દરવાજો
કર્યો છે બંધ ચસોચસ.
કોઈ પ્રવેશી નહીં શકે હવે ?
***
દરવાજો
ખુલ્લો રાખ્યો છે
રાતદિવસ દિવસરાત
તોય કોઈ કેમ આવતું નથી ?
***
બંધ દરવાજાની
બહાર છે તે હું છું ?
કે પછી
અંદર-બહાર ક્યાંય હું નથી ?
***
દરવાજો ખુલ્લો રાખું ને
એ આવી જાય તો ?
દરવાજો બંધ રાખું ને
એ પાછો વળી જાય તો ?
***
દરવાજા વચ્ચે અટવાયેલી હું
ક્યાંથી પ્રવેશું તારા સુધી પહોંચવા ?
***
દરવાજો છે એટલે
કાં તો રહેવાનું છે અંદર
અથવા તો
જવાનું છે બહાર.
જો
દરવાજો જ ન હોય તો ?
***
દરવાજો ખૂલી જાય તો ?
ધોધમાર અજવાળું ભીંજવે
દરવાજો બંધ થઈ જાય તો
ભીતર ઝળાંહળાં.
( પારુલ કંદર્પ દેસાઈ )
[ કોઈ શુભઘડીએ એક પંક્તિ લખાઈ. તરત મેં દિવ્યાને વાંચવા મોકલી. અમારી વચ્ચે કવિતાનું આદાનપ્રદાન સતત થતું હોય છે. એણે વાંચીને પ્રતિભાવ આપ્યો અને એ સાથે મને સૂઝ્યું કે આ કવિતા આપણે સાથે મળીને પૂરી કરીએ તો કેવું રહેશે ? દિવ્યાનો જવાબ આવ્યો કે ‘સારું માસી આપણે ટ્રાય કરીએ.’ પ્રથમ પંક્તિ મારી છે તો બીજી એની. એમ એ ટ્રાયના ફળ સ્વરૂપ આ કવિતા લખાઈ છે. ]
मेरी रश्के-कमर, तूने पहली नजर, जब नजर से मिलायी मज़ा आ गया |
बर्क़ सी गिर गयी, काम ही कर गयी, आग ऐसी लगायी मज़ा आ गया ||
जाम में घोलकर हुस्न कि मस्तियाँ, चांदनी मुस्कुरायी मज़ा आ गया |
चाँद के साये में ऐ मेरे साक़िया, तूने ऐसी पिलायी मज़ा आ गया ||
नशा शीशे में अंगड़ाई लेने लगा, बज्मे-रिंदा में सागर खनकने लगा |
मैकदे पे बरसने लगी मस्तियां, जब घटा गिर के छायी मज़ा आ गया ||
बे-हिज़ाबाना वो सामने आ गए, और जवानी जवानी से टकरा गयी ||
आँख उनकी लड़ी यूँ मेरी आँख से, देखकर ये लड़ाई मज़ा आ गया
आँख में थी हया हर मुलाकात पर, सुर्ख आरिज़ हुए वस्ल की बात पर |
उसने शरमा के मेरे सवालात पे, ऐसे गर्दन झुकाई मज़ा आ गया ||
शैख़ साहिब का ईमान बिक ही गया, देखकर हुस्न-ऐ-साक़ी पिघल ही गया |
आज से पहले ये कितने मगरूर थे, लूट गयी पारसाई मज़ा आ गया ||
ऐ “फ़ना” शुक्र है आज वादे फ़ना, उस ने रख ली मेरे प्यार की आबरू |
अपने हाथों से उसने मेरी कब्र पर, चादर-ऐ-गुल ल चढ़ाई मज़ा आ गया ||
( अज्ञात )
रश्क-ए-क़मर (रस्के-कमर) = इतने खूबसूरत की चाँद भी जलता हो जिसकी खूबसूरती से
बर्क़ = बिजली गिरना
बे-हिज़ाबाना = बिना नक़ाब या परदे के
आरिज़ = कपोल, वस्ल = मिलने
पारसाई = पवित्रता, छूकर किसी को सोना बना देने का वरदान
चादर-ऐ-गुल = फूलों की चादर या गुलदस्ता
એનું ય દિલ દુખાય, મને લાગતું નથી,
કરશે એ કંઈ ઉપાય, મને લાગતું નથી.
વચમાં સમયના કેટલા અવરોધ છે પ્રભુ !
તારા સુધી અવાય, મને લાગતું નથી !
એનો પ્રભાવ જોઈને ચૂપ થૈ ગયા બધા !
એક પ્રશ્ન પણ પૂછાય, મને લાગતું નથી.
સુખ પણ ફરીથી આવશે, વિશ્વાસ છે મને,
પણ દુ:ખ હવે ભૂલાય, મને લાગતું નથી.
ઈન્સાન આખરે તો ઈન્સાન છે “અદી”
એ કંઈ ફરિશ્તો થાય, મને લાગતું નથી.
આંખોમાં કોઈ ચહેરો વસી જાય પણ ખરો,
દિલમાં કોઈ સમાય, મને લાગતું નથી.
( અદી મિર્ઝા )
રણઝણ રણઝણ રણકે આજે હૈયાની સિતાર
રૂમઝુમ રૂમઝુમ નર્તન કરતાં લાગણીઓના તાર
જેમ ફૂલથી સુગંધ પ્રસરે
એમ સંબંધો મહેકે
સ્નેહ તણી બંસીની ધૂનમાં
આનંદ સૌ લહેકે
પ્રીતભર્યા એ નેણવેણથી છલકે પ્રેમ અપાર
રણઝણ રણઝણ રણકે આજે હૈયાની સિતાર
સમજણનું અજવાળું એવું
ક્યાંયે નહીં અટવાયા
એકબીજાનો હાથ ઝાલીને
પરમ સુખને પામ્યા
સહજતાને પંથે માણ્યો આનંદ અપરંપાર
રણઝણ રણઝણ રણકે આજે હૈયાની સિતાર
( મેઘબિંદુ )
નિરાશાને ખંખેરી નાખે છે મારી
અને ક્યાંકથી ખોલી આપે છે બારી
વહે લ્હેરખી એક એવી હવાની
ઉગાડી દે સૂરજ ને ફાનસ દે ઠારી !
દરદ એનું મીઠું છે અમૃત સરીખું
કદી ચાખી છે એની પ્રેમળ કટારી ?
તમે ફાળવ્યો થોડો ફાજલ સમય તો
કરી ગ્રંથ ગરબડ, મેં પીડા વધારી
ધરી જન્મ કેવા કર્યા મેં પરાક્રમ
જુઓ આપ ક્યારેક જાતે પધારી !
પ્રતીક્ષાના બદલામાં ઝાંખી તો આપો
પ્રવેશદ્વાર નહિ તો ઉઘાડો અટારી !
( હરકિસન જોષી )
ભીતરી શેવાળ ઉપર નામ લખી દઉં,
શ્વાસની વરાળ ઉપર નામ લખી દઉં.
બંધ ઘર છોડી જતાં-એક છેલ્લી વાર,
ઓસરીની પાળ ઉપર નામ લખી દઉં.
ચાહવું, સહેવું, જોડવું,છોડવું-ચાલ,
લોભમયી જંજાળ ઉપર નામ લખી દઉં.
પારકી છે સર્વ ક્ષણ, એ જાણ છે છતાં,
સરકતા જતા કાળ ઉપર નામ લખી દઉં.
ના હોય ભલે પુષ્પો કે પાંદડાં બાકી,
સૂની ડાળે ડાળ ઉપર નામ લખી દઉં.
વીજ ને વાદળ વણે જે તંતોતંતને,
શ્યામરંગી શાળ ઉપર નામ લખી દઉં.
અક્ષત, સોપારી, વળી નાડાછડી યે હોય,
કંકુ લીંપેલા થાળ ઉપર નામ લખી દઉં.
જીવન નામે વહેણ એક તરફ વહી રહ્યું,
ઝટ જઈ એ ઢાળ ઉપર નામ લખી દઉં.
( પ્રીતિ સેનગુપ્તા )
મોરપીંછ 