ક્રમ

શબ્દ

અર્થ

શબ્દપ્રયોગ

1

એંકાર

અહંકાર; ગર્વ; અભિમાન.

આપણે જીવનમાં એંકાર રાખવો જોઈએ નહીં.

2

એંખલાસ

અતિશય મેળાપ; પરમ મિત્રતા.

અમારા શહેરમાં હિન્દુ-મુસલમાન એંખલાસથી રહે છે.

3

એંચ

અછત; ખામી.

ભવિષ્યમાં પાણીની એંચ પડશે જ.

4

એંચંએંચા

ખેંચાખેંચી

નેતાઓ ખુરશી માટે એંચંએંચા કરે છે.

5

એંચણો

હરણ.

એંચણોને પકડવા રામ વનમાં ગયા.

6

એંટદાર

એંટવાળું.

એના એંટદાર સ્વભાવને કારણે એને કોઈ સાથે બનતું ન્હોતું.

7

એબ

ખોડ; ખામી.

દરેક માણસ પોતાની એબ ખૂલ્લી ન પડી જાય તે બાબતે સાવધાન રહે છે.

8

એંઠવાડ

એઠ; ખાવાપીવાથી થતો ગંદવાડ.

લગ્નપ્રસંગે વધેલો એંઠવાડ ગમે ત્યાં ફેંકવો જોઈએ નહીં.

9

એંડીગેંડી

વડોદરા તરફ રમાતી એ નામની એક રમત

વડોદરાના બાળકોને એંડીગેંડી ની રમત ખૂબ ગમે છે.

10

એંડુ

કળશ.

પૂજા સામગ્રીમાં એંડુ ની જરૂર પડ છે.

11

એંઢોણી

ઇંઢોણી; હીંઢોણી.

એંઢોણી પર બેડું મૂકીને પનિહારી કૂવે પાણી ભરવા જાય છે.

12

એંધણાં

બળતણ.

ગામડાની સ્ત્રીઓ સાંજે એંધણાં વીણવા જાય છે.

13

એંધાણી

નિશાની; ચિહ્ન.

વરસાદની એંધાણી થતાં જ સજીવસૃષ્ટિ આનંદિત થઈ જાય છે.

14

એંનમેંન

સરખેસરખું; મળતું આવતું.

બધું એંનમેંન હોય ત્યાં દીકરીને દેવાય.

15

એઆનત

મદદ; સહાય.

કોઈની એઆનત લેવા કરતાં ભૂખથી મરી જવું એણે પસંદ કર્યું.

16

એઈડિયું

એરંડિયું; દિવેલ.

માથામાં એઈડિયું લગાવવાથી ઠંડક થાય છે.

17

એકંતરા

એકાંતરિયો ઉપવાસ.

જૈન લોકો પર્યુષણમાં એકંતરા ઉપવાસ કરે છે.

18

એકંદરે

બધું મળીને થયેલું; કુલ.

એકંદરે આ વર્ષે શિયાળુ પાક સારો થયો.

19

એકક

અસહાય; મદદ વગરનું.

પતિના મૃત્યુ પછી રમા એકદમ એકક થઈ ગઈ.

20

એકકપાલી

એક માથાવાળું.

રાવણ એકકપાલી નહોતો પણ દશકપાલી હતો.

21

એકકોષી

એક કોષવાળાં પ્રાણી

અમીબા, યીસ્ટ અને પેરામિશિયમ એકકોષી સજીવ છે.

22

એકગમ્ય

પરમાત્મા; એક સ્વરૂપ પ્રાપ્ત કરવા જેવા પ્રભુ.

મીરા દ્વારિકામાં એકગમ્યમાં સમાઈ ગઈ.

23

એકચક્રી

ચક્રવર્તી.

લંકામાં રાવણનું એકચક્રી શાસન હતું.

24

એકટાણું

એક વખત જમવાપણું.

શ્રાવણમાસમાં ઘણાં લોકો એકટાણું કરે છે.

25

એકઠું

એકત્ર કરેલું; ભેગું

કીડી કણકણ કરીને અનાજ એકઠું કરે છે.

26

એકડ

જમીનનું એક માપ

એની પાસે હજારો એકડ જમીન હતી તો પણ એ સુખી ન્હોતો.

27

એકડબેકડ

છૂટક છૂટક.

ઘરનો સામાન એકડબેકડ ન લાવતા સાથે જ લાવવો સારો.

28

એકડેએક

એકથી સો લગી બોલવા લખવાનો એક આંક

શિક્ષકે બધા બાળકોને એકડેએક લખવા કહ્યું.

29

એકઢાળિયું

એક જ બાજુ ઢળતા છાપરાવાળું મકાન કે ઓસરી.

જ્યાં વરસાદ વધુ પડતો હોય ત્યાં એકઢાળિયાં ઘરો જોવા મળે છે.

30

એકતંતુ

એક તારવાળું.

એકતંતુ વાદ્ય વગાડીને એણે બધાનું મનોરંજન કર્યું.

31

એકતંતે

લાગુ રહીને; ખંત અને આગ્રહથી.

વિદ્યાર્થીઓએ એકતંતે અભ્યાસ કરવો જોઈએ.

32

એકતંત્રશાસન

એકહથ્થુ સત્તાવાળી રાજ્યપદ્ધતિ.

ચંદ્રગુપ્તએ પોતાના રાજ્યમાં એકતંત્રશાસન સ્થાપ્યું હતું.

33

એકતત્ત્વવાદ

અદ્વૈતવાદ

પંડિતો એકતત્ત્વાદની ચર્ચા કલાકો સુધી કર્યા કરતાં.

34

એકતરફ

એક બાજુએ; એક પક્ષે

છેવટે બધા લોકો એકતરફ થઈ ગયા.

35

એકતરા

એકાંતરિયો તાવ.

મેલેરિયાનો એકતરા તાવ આવે છે.

36

એકતર્ફા

એકપાક્ષિક; એક બાજુનું.

એકતર્ફા નિર્ણયો હંમેશા ખોટા હોય છે.

37

એકતા

અભેદ; સમાનતા

ભારતની એકતા અને અખંડિતતા જાળવવા જાન આપવો પડે તો પણ તે માટે તૈયાર રહેવું જોઈએ.

38

એકતાન

એક જ વસ્તુ ઉપર ધ્યાન ચોંટેલું હોય એવું; એકાગ્રચિત્ત

પંડિત ઓમકારનાથને સાંભળીને એ સંગીતમાં એકતાન થઈ ગયો.

39

એકતીર્થી

ગુરુભાઈ; સાથે ભણનાર

આશ્રમમાં કૃષ્ણની સાથે સુદામા  એકતીર્થી હતા.

40

એકત્રિત

સંગ્રહેલું; એકઠું કરેલું.

મુશ્કેલી આવે ત્યારે એકત્રિત કરેલું ધન કામ આવે છે.

41

એકત્વભાવના

એકપણાનો ભાવ; સંપની લાગણી.

ઘરમાં એકત્વભાવનાથી સૌ રહે તો બહારની કોઈ વ્યક્તિ કંઈ બગાડી શકતી નથી.

42

એકદંડિયો

એક થાંભલા ઉપર ચણેલી મેડી.

એના એકદંડિયા મહેલમાં કોઈ પ્રવેશી શકતું નહીં

43

એકદંત

ગણપતિ; ગણેશ

કોઈ પણ શુભ કાર્યની શરૂઆતમાં એકદંતની પૂજા કરવામાં આવે છે.

44

એકદમ

આ જ વખતે; આ પળે.

એકદમ સમયસર ટ્રેન ઉપડી ગઈ.

45

એકધારું

એક જ દિશામાં જતું.

નદીનું પાણી એકધારું વહ્યા કરે છે.

46

એકનિશ્ચય

બદલાય નહિ તેવો ઠરાવ; દૃઢ નિશ્ચય.

એ એક વાર એકનિશ્ચય કરી લે પછી તેને કોઈ બદલી નહીં શકે.

47

એકપત્નીવ્રત

એક જ પત્ની કરવાનું વ્રત

રામ એકપત્નીવ્રત ધરવતા હતા.

48

એહતિયાત

ચેતવણી; સાવધાની.

સૂરતમાં પૂર આવવાની એહતિયાત આપવામાં આવી હતી.

49

એષણા

ઇચ્છા

પ્રથમ નંબર લાવવાની એષણા સૌએ રાખવી જોઈએ.

50

એશઆરામ

મોજમજા અને નિરાંતનું સુખ; આરામ.

ખેડૂતો અનાજ તૈયાર થઈ જતાં એશઆરામ કરે છે.

51

એચારી

ગોર. ધર્મગુરુ

પ્રમુખસ્વામી મહારાજ સ્વામીનારાયણ સંપ્રદાયના એચારી છે.