લૈ જશે એ તરફ કદમ મારાં,
જ્યાં જઈ ભાંગશે ભરમ મારા.
.
દૂઝતા છો રહે જખમ મારા,
એમ ગળશે બધા અહમ મારા !
.
તું ઈશારો તો કર સનમ મારા,
તોડી આવું બધા જ સમ મારા !
.
એક પછી એક છૂટશે કરમ મારાં,
બાદ હો શ્વાસ પણ ખતમ મારા !
.
આખરી હો ભલેને દમ મારા,
ઝૂઝશું પામવા પરમ મારા !
.
એમ વચ્ચેની કાપું છું દૂરી,
લઉં છું પગલાં રૂપે જનમ મારા !
.
એક તું, એક આ ગઝલ ‘સુધીર’,
એ જ છે ફક્ત દો અલમ મારા !
.
( સુધીર પટેલ )
હું મને ઘરમાં ગયો છું શોધવા,
છેક અક્ષરમાં ગયો છું શોધવા.
.
દોસ્ત પરપોટા પડેલા જોઈને,
પાણી પથ્થરમાં ગયો છું શોધવા.
.
એ નદી પાછી વળીને ક્યાં ગઈ ?
પગલું સાગરમાં ગયો છું શોધવા.
.
કેટલા મારગ વળે એની તરફ,
વાટ ઈશ્વરમાં ગયો છું શોધવા.
.
પંખીની પાસે જ આવીને બેસતું,
આભ પિંજરમાં ગયો છું શોધવા.
.
( મનીષ પરમાર )
જે ક્ષણે પીડા ઘરે આવેશમાં આવી,
અમને લાગ્યું કે ગઝલ ગણવેશમાં આવી.
.
કોઈ પણ રીતે ઉદાસી ગાંઠતી ન્હોતી,
પડતી મૂકી… તો ખુશીના વેશમાં આવી.
.
ઝાડ તો ઊગે, જીવે, બોલ્યા વગર તો પણ,
વાત એની સંતના ઉપદેશમાં આવી.
.
જ્યારથી મેં આદતોની વર્તણૂંક બદલી,
જે વિનંતીઓ હતી આદેશમાં આવી.
.
આ ગમા ને અણગમા કેવળ કહ્યા તમને,
ક્યાં અમારી કોઈ વાત ઉદ્દેશમાં આવી.
.
જ્યાં થયું કે કોઈની હું જિંદગી જીવું,
એ જ મુદ્દે જિંદગી ઝુંબેશમાં આવી.
.
સાવ ખાલી છે છતાં પણ આપવા બેઠો,
લ્યો અમીરાઈ જુઓ દરવેશમાં આવી.
.
( ગૌરાંગ ઠાકર )
તમારી ગલી પહોંચ્યા પછી – તમારી ગલીમાં ભૂલા પડ્યા,
છીએ દેવસ્થાનના આંગણે અને આરતીમાં ભૂલા પડ્યા.
.
અમે હાથ ફેલાવ્યો હોત તો તમે હાથ ચોક્કસ ઝાલતે,
કથા કમનસીબીની ના પૂછો અમે બંદગીમાં ભૂલા પડ્યા.
.
પહોંચી ગયા છીએ ઘર સુધી અને ઘરનો ઉંબરો ના મળે,
કહો કોને કહીએ કરમકથા અમે ઓસરીમાં ભૂલા પડ્યા.
.
હતી સુખની વાત કે દુ:ખની વાત – નથી નક્કી કાંઈ થયું હજી,
કદી અંધકારે જડી ગયા – કદી રોશનીમાં ભૂલા પડ્યા.
.
પછી કેમ કોઠે પડે નહીં સ્મૃતિ-વિસ્મૃતિની પળોજણો,
પણે તમને એ જ ઘડી મળ્યા અહીં જે ઘડીમાં ભૂલા પડ્યા.
.
અમે વીંધ્યા કૈંક વમળ છ્તાં હજી પાર પહોંચી શક્યા નથી,
છે અચંબો અમને એ વાતનો અમે નાવડીમાં ભૂલા પડ્યા.
.
રહ્યું યાદ ‘સાહિલ’ એટલું પડ્યા છીએ ભૂલ્યા અમે જગે,
શું ખબર ખુશીમાં ભૂલા પડ્યા – શું ખબર ગમીમાં ભૂલા પડ્યા.
.
( સાહિલ )
મન મળે એવા રિવાજોમાં જઈશ,
ફૂલ જેવો થઈ, પહાડોમાં જઈશ !
.
સ્થાન મારું જો નથી બીજે કશે-,
લાભ-શુભ થઈને કમાડોમાં જઈશ !
.
રંગ પુષ્પોનાં હશે ફીકાં અગર,
બેધડક, રંગીન પાપોમાં જઈશ !
.
દર્પણોની ભીડ જામી છે અહીં,
બિંબ ભૂંસી હું ખયાલોમાં જઈશ !
.
એ ચહેરો દૂર છે, બહુ દૂર છે;
એમના મઘમઘ વિચારોમાં જઈશ !
.
( પ્રદીપ ‘સુમિરન’ )
(૧)
રણ ફેલાતું ફેલાતું
ફળિયા સુધી આવી ગયું
ને તું
હજી તુલસી ક્યારો
સીંચે છે ?!
.
(૨)
ચરોતર,
હું તારી છાતી પર
ઊગેલો
તમાકુનો કોઈ છોડ તો નથીને ?!
.
(૩)
આમ તો
ખુલ્લા હશે
ને આમ મીંચાઈ જશે,
ચક્ષુ એનાં એ હશે
ને સ્વપ્ન બદલાઈ જશે !
.
(૪)
આભ ઊંચી
જૂની મહલ હવેલીમાં
અમાસ અને પૂનમ
સાથે જ
રહે છે !
.
(૫)
અમાસની ઉદર-ત્વચાનો
ભીનોભીનો ઝળહળાટ
મેં આકંઠ પીધો છે !
.
(૬)
પૂનમ અને અમાસ
ક્યારેક સાથે
ફરવા નીકળે છે ને
રસ્તો
શ્વેત-શ્યામ વસ્ત્રો
પહેરી લે છે !
.
(૭)
ફુલ્લ સ્પિડથી
મોટરસાયકલ
ચલાવી રહ્યો છે અંધકાર
અને એની પાછળ બેસીને
પૂનમ ફરવા નીકળીછે !
.
(૮)
વતનના ગામમાં
વેચી નાખેલું મારું મકાન
એક રાત્રે
સ્વપ્નમાં આવ્યું.
મેં પૂછ્યું ‘કેમ છે ?’
તો કહે : ‘એ તો ખબર નથી,
પણ આપણી પાછળનું
પેલું માથાભારે ખંડેર
હવે મહેલ થઈ ગયું છે !’
.
( કરસનદાસ લુહાર )
આવ, પાછી આવ તું,
દ્રષ્ટિને બદલાવ તું.
.
સાવ અમથી વાતમાં,
ના હવે કર રાવ તું.
.
થાય પૂરી તો રમત,
દે ફરીથી દાવ તું.
.
પાંપણે અટવાય શું ?
સાનમાં સમજાવ તું.
.
મેહ જેવા નેહને,
પૂર્વવત વરસાવ તું.
.
કૈંક સોલિડ પામવા,
જીવને ભરમાવ તું.
.
( સોલિડ મહેતા )
ખૂબ કસોટી રસ્તે કીધી,
ડગલે-ડગલે ઠોકર દીધી.
.
હોઠો આડું-અવળું બોલે,
વાત કરે છે આંખો સીધી.
.
છાના-માના સજદા કીધા,
ખુલ્લંખુલ્લા મદિરા પીધી.
.
મંઝિલ જાતે શોધી લેશું,
સાચો રસ્તો તું દે ચીંધી !
.
‘રાજ’ હૃદય છે બાળક જેવું,
ક્યાંથી મૂકે એ હઠ લીધી !
.
( રાજ લખતરવી )
સભામાં ચૂપ સૌ હેરાન સૌ કો’ આંગળી ઊંચી થશે તો શું થશે ?
મૂંઝવણ સહદેવ જેવી થૈ જતી લાગે મને પૂછી જશે તો શું થશે ?
.
અશ્રુધારા આજ પણ વ્હેતી રહી છે એ સનમની યાદામં ને યાદમાં !
એ સનમ આવી અહીં મારાં અશ્રુ ખુદ જો લૂછી જશે તો શું થશે ?
.
હું ગઝલ ગાતો રહ્યો આંખો મીંચીને મોજમાં ને મોજમાં મહેફિલ મહીં,
ને અચાનક સર્વ શ્રોતા અધવચ્ચે મહેફિલને છોડી જશે તો શું થશે ?
.
જીવરૂપી એક કેદી બંધ છે આ જિંદગીની જેલમાં વર્ષો થયાં,
ને અચાનક મોત આવી જેલ તોડીજીવ લૈ ભાગી જશે તો શું થશે ?
.
બુદ્ધની માફક અચાનક ‘ગૃહ છોડું, ગૃહ છોડું’નું રટણ કરતો રહું,
ને ખરે ટાણે જ વિચારો વચાળે ગૃહિણી જાગી જશે તો શું થશે ?
.
( આહમદ મકારણી )
ફૂલની સાથે બગાવત રાખે છે,
ખૂશ્બૂ પણ કેવી અદાવત રાખે છે !
.
પાણીમાં પણ ઘર બનાવી જાણે છે,
આ હવા, કેવી કરામત રાખે છે !
.
છોડીને સંસારનો વૈભવ,
શબ્દ ગઝલોને તથાગત રાખે છે.
.
આંખ ખૂલતાં વેંત ખરી પડતા તરત,
એમના શમણાં નજાકત રાખે છે.
.
માનવીને યદ મર્યાદા રહે,
હા, ખુદા તેથી કયામત રાખે છે.
.
જાળવીને હાથ ઓળખ પોતીકી,
આંગળા વચ્ચે તફાવત રાખે છે.
.
એ ભલે નારાજ હો ‘નાદાન’ પણ-
થોડી અંગતમાં ઈનાયત રાખે છે.
.
( દિનેશ ડોંગરે )
મોરપીંછ 