શબ આ કવિનું બાળશો નહીં રે!

જિંદગી ભર એ

બળતો જ હતો…

ફૂલો પણ તે પર

ચઢાવશો નહીં રે!

જિંદગી ભર એ

ખીલતો જ હતો…

( મનમોહન નાતુ, અનુ: જયા મહેતા )

 જૂના પુરાણા દેવોને

મેં જતા જોયા છે

અને નવા દેવોને આવતા.

પ્રત્યેક દિવસે

અને વરસે વરસે

મૂર્તિઓ પડે છે

અને પ્રતિમાઓ ઊભી થાય છે.

આજે

હું હથોડીની ભક્તિ કરું છું.

( કાર્લ સેન્ડબર્ગ-અમેરિકન કવિ )

टुकडे-टुकडे दिन बीता, धज्जी-धज्जी रात मिली

जितना-जितना आंचल था, उतनी ही सौगात मिली

रिमझिम-रिमझिम बूंदो में, जहर भी है और अम्रुत भी

आंखे हंस दीं दिल रोया, यह अच्छी बरसात मिली

जब चाहा दिल को समझें, हंसने की आवाज सुनी

जैसे कोई कहता हो, ले फिर तुझको मात मिली

मातें कैसी घातें क्या, चलते रहना आठ पहर

दिल-सा साथी जब पाया, बेचैनी भी साथ मिली

होंठों तक आते-आते, जाने कितने रूप भरे

जलती-बुझती आँखो में, सादा-सी जो बात मिली

( मीना कुमारी )

सफर में धूप तो होगी जो चल सको तो चलो

सभी हैं भीड में तुम निकल सको तो चलो

किसी के वास्ते राहें कहाँ बदलती हैं

तुम अपने आप को खुद बदल सको तो चलो

यहाँ किसी को कोई रास्ता नहीं देता

मुझे गिरा के अगर तुम सँभल सको तो चलो

कहीं नहीं कोई सूरज धुवाँ धुवाँ है फिजा

खुद अपने आप से बाहर निकल सको तो चलो

यही है जिन्दगी कुछ ख्वाब चंद उम्मीदें

ईन्हीं खिलौनों से तुम भी बहल सको तो चलो

 

( निदा फाजली )

“જો સવારના પહોરમાં

મને મસાલા ચા ન મળે

તો મારો દિવસ કદી ઊગતો નથી

ઓપરેશન થિયેટરમાં જાઊં છું

મરણશીલ કેટલાક દર્દીઓને

હું દવાઓ આપું છું

એમની પરિસ્થિતિ જોઈ માપીને

નક્કી કરવાનો પ્રયત્ન કરું છું

કે મારે એમને ઓકસિજન

આપવો કે નહીં

નાઈટ્રસ ઓકસાઈડ હેલોથેન

અને પેથિડિન

એમને માપસર આપું છું

ફરી ફરીને એમની નાડ તપાસું છું

માપું છું બ્લડપ્રેશર

ડાબા હાથની નસમાં

હું સેલાઈન આપું છું

જો અનિવાર્ય હોય તો

એમના જમણા હાથે લોહી ચઢાવું છું

આમ ને આમ વીતી જાય છે

સાંજ પહેલાંનો સમય

સાંજના જો હું શહેરમાં

એકાદ આંટો ન મારું

તો મને વિષાદ ઘેરી વળે છે

સાંજે સંગીત સાંભળું છું

અથવા નિંદાકૂથલીમાં પડું છું

અથવા મારા રૂમમાં એકલી

અભ્યાસ કરું છું

મધ્યરાત્રિએ મારી શૈયામાં

હું પડું છું સાવ એકલી

હું ઝંખું છું કે કોઈક હાથ આવે

અને મારા ચહેરાને સહેજ ઊંચકે

અને એના બે હોઠ મારા હોઠને ચૂમે

ઉત્કટ ચુંબન વિના મારી રાત કદી

ઊગતી નથી.”

( તસ્લીમા નસરીન )

“પ્રિય,

તારામાં તલ્લીન થવું એટલે જાણે આકાશના

પોલાણમાં માળો બાંધવો.

પછી ઊડવું, ફફળવું ને કલરવ કરવો બધું જ

બેહિસાબ.

મારી ચાંચમાંના દાણા તારે માટે અપૂરતા

પણ મારા માળામાંની હૂંફ માત્ર તારે માટે સુખદાયક.

એ જ હૂંફની જાળ વણું છું હું તારી નસનસમાં

તોય ઊડી જાય છે મન ફાવે ત્યારે!

મારી વેરાયેલી લાગણીઓને એકઠી કરીને

હું થોભી જાઉં છું એ જ ક્ષણ પર…

થાય છે કે ઢળતી સાંજે તો તું આવીશ ને

થાકેલી પાંખોને વિસામો આપવા

મારા માધુયૅના વ્રુક્ષ પર!

એક વાત તો નક્કી જ છે…હવે આકાશના પોલાણમાં

મારું સુઘડ મન ટાંગવાની ટેવ તારે લીધે જ

અંગેઅંગમાં વણાઈ ગઈ છે.

તારું મુક્ત વિહરનારું રૂપ જ આનંદથી

વહેતું રહે છે મારા કણકણમાં…

માળામાં જ રહે એવા વચનમાં ક્યારેય નહીં બાંધું તને

પણ શરત માત્ર એટલી જ કે

દરેક વખતે તારું ઉડ્ડયન પહેલાં કરતાં

વધુ ઉન્નત હોય.”

(મૂળ કવિતા : હેમા લેલે

 અનુવાદ : ડો. શેફાલી થાણાવાલા)