તરવાના થાકનો

માછલીને

વિચાર જ ક્યાંથી હોય? 

પંખીને તે વળી

ઊડવાનો કંટાળો?

મને તો એ જ ડર છે

કે પૂછ્યા વગર,

વિચાર્યા વગર,

શ્વાસ લેવાનો ભાર લાગતો હશે

એમ માનીને

કોઈ

મને અટકાવી દે તો?

( પ્રીતિ સેનગુપ્તા )

મારી આંખોમાંથી

બહાર ધસી આવતાં આંસુઓ

ત્યાં જ અટકો.

પાછા આંખોની બખોલમાં લપાઈ જાઓ.

તમે ક્યાં અષાઢનાં મેઘબિન્દુ છો?

અહીં કોઈ ચાતક તમને આવકારશે નહીં

તમે ક્યાં સ્વાતિ નક્ષત્રનું જળબિન્દુ છો?

અહીં કોઈ છીપલાં મોતી બનાવશે નહીં

તમે ક્યાં હળધરની આંખનો વિસામો છો?

કોઈ રોપાઓને તમારી જરૂર નથી.

એટલે જ કહું છું:

મારી આંખનાં આંસુઓ

પાછા આંખની બખોલમાં લપાઈ જાઓ.

( કપિલા મહેતા )

કાગળમાં તારી યાદના કિસ્સાઓ લખ મને,

જો શક્ય હોય તો પ્રેમના ટહુકાઓ લખ મને !

તારા વિના અહીં તો છે ધુમ્મ્સ ફક્ત બધે,

તારી ગલીમાં કેવા છે તડકાઓ લખ મને !

અકળાઈ જાઉં એવા અબોલા ન રાખ તું,

તારા જ અક્ષરો વડે ઝગડાઓ લખ મને !

કોઈ મને બીજા તો સહારા નહીં મળે,

અમથા જ તારે હાથે દિલાસાઓ લખ મને !

મારા જીવનનો પંથ હજી તો અજાણ છે,

ક્યાં ક્યાં પડ્યાં છે તારાં એ પગલાંઓ લખ મને !

( દિલીપ પરીખ )

તું ક્યારેક પેલાં કિરણોની પાર પહોંચી શકે

                તો કહેજે-

        સૂરજ ક્યારેય આવો કાજલ ન,તો !

તું ક્યારેક જળની આરપાર ખૂંપી શકે

                તો કહેજે-

        દરિયો ક્યારેય આવો આગ ન,તો !

તું ક્યારેય ચાંદના ગવનને ખોલી શકે

                તો કહેજે-

        રાત ક્યારેય આવી શ્વેત ન,તી !

તું ક્યારેય જિંદગીને પેલે સીમ પૂગી શકે

                તો કહેજે-

        મોત ક્યારેય આવું કિનખાબ ન,તું !

( અવન્તી દવે )

 પરબીડિયામાં

        તમે પાઠવ્યો સૂર્ય….

        નવો નક્કોર….

        અસલ કેસર ઝબકોળ્યો !

        અમે હરખનાં આંસુ મહીં ઘૂંટીને ઘોળ્યો.

        કરી લલાટે તિલક, જહીં દીઠું દર્પણમાં,

        ગયો ઓગળી-વહી સનેહી ! તવ સમરણમાં !….

રે !

        કેટકેટલા સૂરજ, આજલગણ, દૈ તાલી

        ગયા ઓગળી આમ, પછી પરબીડિયાં ખાલી !

અને-

        વળી આ-

        તમે પાઠવ્યો સૂર્ય….

        ભલે તો-આજ, અમેયે

        એ જ પરબીડિયામાં

        ભરી ચાંદ પાઠવશું કોડે

        સૂરજ થૈ જે મળશે તમને-

                                  -કોક પરોઢે !

( વિનોદ અધ્વર્યુ )

अहसास के सैलाब में

डूबत-उतराते

बहुत बार भींच लेता हूं पलकें

कण्ठ हो जाता है अवरुध्ध

फूटने लगती हैं अनायास

दिल से, आँखों से

कुछ तरल संवेदनाऍ

शब्दों की सीमाओं से परे.

अपने आप से

जो कहा है तुमने

अपने आप

जो सहा है तुमने

उस दर्द को

छू भी नहीं सकता मैं

देखता हूँ, बस दूर से

लालच से

एक टूकडा कहीं से

हाथ लग जाए

मेरे भी.

( हेमेन्द्र चण्डालिया )

તૂટી ગયેલી ચપ્પલને કાઢી નાંખતા પહેલા, 

પહેરવાના કેટલા મરણિયા પ્રયાસ, 

કર્યા હતા મેં.

ક્યારેક સ્કૂલના કે કોલેજના કોઈ ફ્રેન્ડને, 

કોઈ વાતે ઓછું આવી જતું ત્યારે, 

કેટકેટલા ખુલાસા કરતો હતો હું?

આજે નોકરીએ લાગ્યા પછી,

મારી પાસે ચપ્પલ બૂટના ઢગલા છે,

કોઈ ખોવાઈ પણ ગયા હોય,

મને યાદ પણ નથી.

હું હવે ફોનના ડાયલમાં કેટલાયને,

બર્થ-ડે વિશે કહી હાશ કરી દઉં છું,

એક વાર વીડિયો જોતા જોતા જ,

જમ્યા વગર સૂઈ ગયો ત્યારે,

તૂટેલું ચપ્પલ સ્વપ્નામાં આવ્યું અને

હું ઝબકી ગયો.

હવે ગોળી ખાઈ સૂઈ જવાની,

આદત પડી ગઈ છે મને.

( કૈલાસ પંડિત )

જગતમાં મહેરબાની હું ખુદાની લઈને આવ્યો છું,

વ્યથાઓ એટલે તો હદ વિનાની લઈને આવ્યો છું.

હવે તો દૂર થઈ જાશે તમારા દિલની શંકાઓ,

લૂટાવા આજ મહેફિલમાં જવાની લઈને આવ્યો છું.

કયા આધાર પર બાંધુ જગત હું મિત્રતા તુજથી,

અહીં જ્યારે હું ફાની જિંદગાની લઈને આવ્યો છું.

થયું સર્જન ઈબાદત માટે સર્જનહારની મારું,

બની બંદો પયામે બંદગાની લઈને આવ્યો છું.

વફાનો પાઠ દેવાને તને ઓ બેવફા આજે,

હું દીપક ને પતંગાની કહાની લઈને આવ્યો છું.

કરું ને ના કરું શું ચાર દિનની જિંદગાનીમાં,

જીવન ટૂંકું ઉમીદો હદ વિનાની લઈને આવ્યો છું.

કવિ છું ‘નાઝ’ હું ઊડતો રહું છું કલ્પના-પાંખે,

જગતપટ પર વિચારો આસમાની લઈને આવ્યો છું.

( “નાઝ” માંગરોળી )

 જૂના પુરાણા દેવોને

મેં જતા જોયા છે

અને નવા દેવોને આવતા.

પ્રત્યેક દિવસે

અને વરસે વરસે

મૂર્તિઓ પડે છે

અને પ્રતિમાઓ ઊભી થાય છે.

આજે

હું હથોડીની ભક્તિ કરું છું.

( કાર્લ સેન્ડબર્ગ-અમેરિકન કવિ )

कितना असहाय था मैं

अन्देशों से घिरा, काँपता हुआ प्रतिपल

जब सब कुछ सुरक्षित था

और हवाएँ हर तरह अनुकुल.

अब सभी कुछ घनघोर झँझावात में है-

मैं कितना बेफिक्र !

यही है क्या प्यार:

समुद्री तूफानों के बीच

लहरों पर उछलती

एक टूटी नाव पर

बेफिक्र करती हुई

स्मृति यह?

( नन्दकिशोर आचार्य )