.

God is gracious and I am wicked – it is ok.

God is a cup and I am wine – it is ok.

 .

God is vacuum without me – it is ok.

Godless I am – with a malicious mind – it is ok.

 .

God is God and I am a man – it is ok.

God is the sun and I am a lantern – it is ok.

 .

God’s preface is man – it is ok.

God ia man’s concept – it is ok.

 .

God is or not – it is a question – it is ok,

If I am Arjun, then He God Krishna ? – it is ok ?

 .

( ? )

.

અને ઈશ્વરે આત્માને કહ્યું :

વિશ્વનો પ્રારંભ થયો એ પહેલાંથી

મેં તારી ઈચ્છા કરી હતી.

અત્યારે પણ તને ઈચ્છું છું

જેમ તું મને ઈચ્છે છે એમ

જ્યાં બે જણની ઝંખના એકાકાર થતી હોય

ત્યાં પ્રેમ પૂર્ણ થતો હોય છે.

.

.

પ્રભુ ! તમે મારા પ્રિયતમ

મારી ઝૂરણા

મારું વહેતું ઝરણ

મારો સૂર્ય

અને હું તમારું પ્રતિબિંબ

.

.

મારી પ્રકૃતિ છે

કે હું તને સતત ચાહું છું

કારણ કે હું સ્વયં પ્રેમ છું

ઝૂરાપા અને મારી પ્રતીક્ષાને કારણે

હું તને ચાહું છું આટાઆટલી તીવ્રતાથી

કારણ કે તું એને હૃદયથી ચાહે

એવું ઝંખું છું, ઝૂરું છું

આ મારી શાશ્વતી તને

પ્રલંબકાળ માટે ચાહવા પ્રેરે છે

કારણ કે તેનો અંત નથી

.

.

ઈશ્વર કઈ રીતે આત્મા પર અવતરે છે –

હું મારા ભક્ત પર અવતરું છું :

ફૂલ પર ઝાકળની જેમ

 .

( મેકટીલ્ડ, અનુ. સુરેશ દલાલ )

 .

(તેરમી સદીની કવયિત્રી )

.

કોઈક નાનકડા શહેરમાં

મને તારી સાથે રહેવું ગમે,

અનંત સંધ્યાકાળ

અને અનંત ઘંટનાદ.

શહેરની નાની અમથી હોટેલ-

કોઈ પ્રાચીન ઘડિયાળમાંથી આવતો ઝીણો ધ્વનિ,

જાણે કે કાળનાં ઝીણાંઝીણાં બુંદ.

અને ક્યારેક સાંજના કોઈક ભંડારિયા ખંડમાંથી

વાંસળી,

બારી પાસે ઊભેલો બાંસુરીને બજાવનાર

બારીમાંથી દેખાતાં આંખ ભરાઈ જાય એવડાં મોટાં ફૂલો

અને પછી

તું મને પ્રેમ નહીં કરે તોપણ હું ચલાવી લઈશ.

.

(મરીના સ્વેતાચાવા, અનુ. રજની મહેતા )

 .

મૂળ કૃતિ : રશિયન

.

પ્રેમનું પાગલપન એ નસીબની વાત છે

આટલું સમજાય પછી : બધું બાકાત છે

 .

છિન્નવિછિન્નને એ કરે છે એક

કડવાશ તો થાય દ્રાક્ષ જેવી મીઠી :

આ છે સત્યમય લેખ

 

પારકાને એ તો કરે પોતીકાં

અધમને એ તો ઉન્નત કરે

પામરને એ તો પરમ કરે :

એવી એની લાખેણી લીલા

 .

( હાડેવીજે, અનુ. સુરેશ દલાલ )

 .

[તેરમી સદીની કવયિત્રી]

.

.

આજનો દિવસ મને ઉજવવા દો !

આજે આર કે. લક્ષ્મણે લખી

આધુનિક ભારતની સર્વશ્રેષ્ઠ વિદ્રોહી કવિતા

અર્ધી રેખામાં, અર્ધી શબ્દોમાં :

‘નગરપાલિકા સ્વચ્છતા માટે

કચરાના ઢગલા અહીંથી ખસેડશે

તો અમે ભૂખે મરીશું’

આજનો દિવસ મને ઉજવવા દો !

કચરામાંથી અન્ન ઉઠાવીને

જીવંત રહેવાનો હક

આપણા બંધારણમાં સમાવિષ્ટ છે ખરો ?

તેમ ન હોય તો

સાર્વજનિક વસ્તુની ચોરી કરવા બદલ

આપણી સરકાર આ લોકો પર દાવો માંડી શકશે કે નહિ ?

આ પ્રશ્નનો જાણકારો ઉકેલ આણે તે પહેલાં

આજનો દિવસ મને ઉજવવા દો !

 .

( વિંદા કરંદીકર )

.

ગોધુલિ સમયે તમે સ્નાન કરીને ગૃહસ્થીના

કંકાસ અને શોરબકોરથી દૂર ભાગવતનો

સ્વકંઠે પાઠ કરવા બેસી જાઓ છો.

મને તમારો અવાજ સંભળાય છે-

‘સાંભળે છે ? ક્યાં ચાલી ગઈ ?

અહીં આવીને બેસ અને સાંભળ.’

પણ હું તો ચૂલા પાસે ખોડાયેલી

તમારું જમવાનું બનાવી રહી છું.

સેંકડો વણઉટક્યાં વાસણો, થાળી વાટકા-મારી પ્રતીક્ષામાં છે

અને સેંકડો

નાનાંમોટાં કામ

જે મારે કાલે કરવાં પડશે

મારા મેશ ખરડાયેલા હાથોથી

હું પણ ફેરવું છું

એક વિરાટ ભાગવતનાં પાનાં

છેલ્લા શ્વાસ સુધી

પૂરું ન થનારું એક ભાગવત છે

જેને હું સ્વેચ્છાથી વાંચતી જ જાઉં છું.

અને જે

તમે ક્યારેય આવીને નથી સાંભળતા.

 .

( વિજયાલક્ષ્મી, અનુ. કિશોર શાહ )

.

હું મારા ટેબલ પાસે બેસું છું.

હું તને લખું પણ શું ?

પ્રેમથી ઘવાયેલ હું

ઝંખુ છું તને સદેહે જોવા

માત્ર આટલું જ લખી શકું :

“હું તને પ્રેમ કરું છું, હું તને પ્રેમ કરું છું, હું તને પ્રેમ કરું છું”.

પ્રેમ મારા હૃદયને આરપાર વીંધે છે

અને મારા દૈવતને છિન્નભિન્ન કરે છે

ઝુરાપાનો ઝાટકો મને ગૂંગળાવે છે

અને તે ક્યારેય અટકશે નહીં.

 .

( મારીશીકો, અનુ. કલ્લોલિની હઝરત )

 .

[મૂળ રચના . જાપાનીઝ ]

.

પથ્થર ઠંડોગાર છે,

એ ખરબચડો,

ખૂણાળો અને કઠોર.

પણ નદીના વ્હેણમાં

એણે ગોળ થયે જ છૂટકો,

વહી જાતાં વર્ષોમાં

બીજાઓ સાથે અથડાતાં-કૂટતાં.

એવું નથી કે પથ્થર

ઉષ્માળો ન જ હોય

તમે જો એને

હૃદયને ગજવે-છાતી સરસો

રાખો તો

તે હૂંફાળો થશે જ થશે.

માત્ર એટલું જ કે,

એની ટાઢીબોળ જડતાને

ખંખેરવા મથતાં તમારે

ધરપત રાખવી પડે…

 .

( ફુયુહિકા કિટાગાવા )

.

ધીમે ડગ માંડો,

હે મિત્ર,

વેરાયેલાં છે મારાં સ્વપ્ન

કચડતા નહીં એને પગ તળે

કે અવગણશો પણ નહીં એને.

 .

ઉલ્લાસ ભરી આવતી કાલોનું –

વચન આપતાં સ્વપ્નો

છે હજુ પણ

મારી આંખોમાં.

જે આવતી કાલો,

કદાચ

આવે,

કે ન પણ આવે

મારા માર્ગમાં.

 .

છતાં સેવું છું સ્વપ્ન,

ભલે એ સોણલાં

વેરાયાં હો અહીં તહીં;

 .

તેથી હે મિત્ર,

ધીમે ડગ માંડો.

ઝૂઝવા અશક્ત

એવાં મારાં સ્વપ્નોને

કચડતા નહીં પગ તળે.

 .

( ગીતાંજલિ, અનુ: રમણીક સોમેશ્વર )

.

એકાંતમાં આપણે ખરાં હોઈએ છીએ

આપણી કુરુપતા-સુરુપતા સહિત.

એકાંતમાં આપણે જોઈએ છીએ ખુદ તરફ

અને સમજીએ છીએ,

કેટલું ખરુંખોટું જીવીએ છીએ આ જગમાં.

મનસોક્ત રડીએ છીએ એકાંતમાં

ત્યારે એકાંત પીઠ પરથી હાથ ફેરવે છે.

એકાંત કહે છે જીવવાનો અર્થ અથવા અનર્થ.

એકાંતમાં આપણો સંવાદ આપણી સાથે.

ખરું તો આપણે એકલાં જ

આ નાના મોટાં પ્રવાસમાં;

એ એકાંતમાં સમજાય.

એકાંત કેટલાં સમજદાર બનાવે છે આપણને !

ચોખ્ખું પાણી પીવા માટે નદીના ઉદ્દગમસ્થાને જવું

એવું આ એકાંત !

 .

( દત્તા કલસગીકર )