છાતીની વેદીમાં કરવાને બેઠા પીડાઓનો હોમ; ૐ સ્વાહા
તરવરતી જોવનાઈ, ઊછળતા શ્વાસો ને થનગનતાં રોમ; ૐ સ્વાહા
.
ઘરબાર બાળીને કીધાં કંઈ ખાખ અને ચોળી છે ભસ્મ એ લલાટે,
જીવતાં જ માંડ્યાં જગતિયાંઓ, પુણ્યદાન કરીએ દીવાનગીને ઘાટે,
સ્વાહા ૐ દુનિયાના ડહાપણ ને ઊંચા રિવાજોનું વ્યોમ; ૐ સ્વાહા
.
વેઠીએ ચાલ દંખ; ફૂલોનો લીધો છે પથ તો શું ઉઝરડા ગણવા ?
આતમને મારીને લાખ મળે સુંવાળાં એવાં શું સુખોને કરવાં ?
આપો હે પ્રેમદેવ ! દર્દો, ને દર્દો સહેવાનું જોમ; ૐ સ્વાહા
.
( જગદીપ ઉપાધ્યાય )
મૂળથી જઈએ ઉખડી એવો
સાદ કરો ના અમને…
.
તમે પવનનું રૂપ બાવરું
પળમાં આવી ઘેરો,
અમે ન લાવ્યાં પાંખ અમોને
ફોગટ લાગે ફેરો,
ઊડવાની રઢ જાગે એવો
સાદ કરો ના અમને…
.
જળના છાંટે જલી જવાનું
પથ્થરને ક્યાં સ્હેલ ?
રણ વચ્ચે અટવાતાં પાને
અમથી સઘળી રેલ,
જાશું કરવત-કાશી હરપળ એવો
સાદ કરો ના અમને…
.
( ઉષા ઉપાધ્યાય )
ભાર વધતો જાય તારા ભારથી
એટલું રમતો નહીં સંસારથી !
.
એ હદે કિસ્મત સતાવે છે મને
આગ લગે છે હવે ઝબકારથી.
.
એક સાથે તાલીઓ પડતી રહી,
ફૂલ દોર્યું એમણે તલવારથી.
.
કેટલા દુ:ખ દૂર ચાલ્યા જાય છે,
જોગ ને સંજોગના સ્વીકારથી.
.
તું કહે ત્યાં આવવા તૈયાર છું,
તું મને બોલાવજે પડકરથી !
.
.( દિનેશ કાનાણી )
હોવું-ન હોવું મારું પિંજર સિવાય શું છે ?
પંખીને પીંછે પીંછે કળતર સિવાય શું છે ?
.
માનો તો આ હયતી ઈશ્વર સિવાય શું છે ?
મનો નહીં તો કેવળ સિવાય શું છે ?
.
મોતીની સાથે એને સરખાવી પણ શકો છો,
ને આમ અશ્રુબિન્દુ ઝરમર સિવાય શું છે ?
.
સૂરજની સાથે ઊગે, સૂરજની સાથે ડૂબે !
પડછાયાની આ દુનિયા હરફર સિવાય શું છે ?
.
ફૂલોનું આ મહેકવું બે-ચાર પળની ઘટના;
એની સુગંધ આખર અત્તર સિવાય શું છે ?
.
ખંખેરતા રહો જો ઊજળી એ ચાંદનીશી;
આ જિન્દગી કબીરી ચાદર સિવાય શું છે ?
.
એ વાત છે જુદી કે રસ્તો કપાતો રહે છે:
બાકી સફર આ આખી ઠોકર સિવાય શું છે ?
.
( ભગવતીકુમાર શર્મા )
હોય કાયમની રાહત, ખતરનાક છે !
આ તમારી મુસીબત ખતરનાક છે !
.
ગાલ બીજો ધરે વાત પતતી નથી,
એક તરફી શરાફત ખતરનાક છે !
.
આમ ઈશ્વરમાં કંઈ ખાસ વાંધો નથી,
ફક્ત બેચાર બાબત ખતરનાક છે !
.
પ્રેમથી આ તિરાડોનો સ્વીકર કર,
દર્પણોની મરમ્મત ખતરનાક છે !
.
ક્યાંકની ચિઠ્ઠિ દે ક્યાંક, હાથે કરી !
એ કબૂતર તો સખ્ખત ખતરનાક છે !
.
( ભાવેશ ભટ્ટ )
માણવા જેવી સફર છે, ચાલતા રહીએ સતત,
આપણી ગમતી ડગર છે, ચાલતા રહીએ સતત.
.
રાહ જોતી એક નજર છે, ચાલતા રહીએ સતત,
એની આ સઘળી અસર છે, ચાલતા રહીએ સતત.
.
પગલે પગલે થાકને બદલે મળે આરામ જ્યાં,
જાણે આખો રસ્તો ઘર છે, ચાલતા રહીએ સતત.
.
આટલે ઊંચે જવાનો અર્થ સમજ્યા કે નહીં ?
આપણું બહુ ઊંચું સ્તર છે, ચાલતા રહીએ સતત.
.
શ્વાસનો એક જ વિસામો કેટલો ભારે પડે,
જિંદગી બહુ માપસર છે, ચાલતા રહીએ સતત.
.
( કિરણસિંહ ચૌહાણ )
તમારા સ્વપ્નનો ચહેરો નવું કિરદાર લાગે છે,
નજર-અંદાઝ કરવામાં નજરને વાર લાગે છે.
.
અનાયાસે તમારું કોઈ અણધાર્યા સ્થળે મળવું,
ક્ષણોનો ગુપ્ત કમરામાં થતો શણગાર લાગે છે.
.
સમયસર મુખ્ય બાબતની કબૂલતો કરી બેઠો,
હવે અંજામની ચિંતા ઘણી બેકાર લાગે છે.
.
અહો ! શું ખુબસૂરત છે અદા રજૂઆત કરવાની,
તમારો આગવો ઈનકાર પણ વહેવાર લાગે છે.
.
હશે વ્યક્તિત્વની તાસીર કે મહેફિલની રંગતમાં,
તવાયફને બધાની આંખમાં સૂનકાર લાગે છે.
.
( ચિન્મય શાસ્ત્રી )
સાવ ખાલી બાંકડા જેવું જ મન,
ભીડ વચ્ચે રાંકડા જેવું જ મન…
.
આમ સૂકું તોય લીલપ સાચવે :
કોઈ એવાં લાકડા જેવું જ મન…
.
ઘાટ તારી લાગણીના બસ, ઘડે :
નિત્ય ફરતા ચાકડા જેવું જ મન…
.
સાવ સીધા છે બધાયે માર્ગ તો;
બસ, મળ્યું છે વાંકડા જેવું જ મન…
.
કેમ જીતવો જિંદગી નામે જુગાર ?
છે અધૂરા આંકદા જેવું જ મન…
.
( કિરીટ ગોસ્વામી )
કેમેય સમજાતું નથી મને,
જીવવાના વાંકે ને પછી
મરવાના કારણે-
શું છે આ લડાઈ.
.
આ તો ખટપટોનો છે
આ ખેલ-તમાશો
જોયા કરું છું નિતનિત
અહીં બેસી દેખું રોજબરોજ
આ તત્વ-તમાશો
જોઈ રહું અનલ-અનિલ
પેલું આકાશ ને અવકાશ પણ
આમ ધરા ફરતે ફરતો રહું
જાણ્યે-અ-જાણ્યે.
.
અહીં જિહ્વા, મન, બુદ્ધિ
ચિત્ત ચોમેરે આંટા-ફેરા
કરતા જોઈ રહું.
.
હું જ મને પૂછવા બેસું-
સમ-વિસમ
શું છે આ મારી અકથ
અર્થ-કહાની ?
.
( પ્રાણજીવન મહેતા )
ધોમ ધખ્યો મધ્યાહ્ન તણો ને સ્થંભ્યા રણવગડાના વા,
સ્થંભ્યો શિર પર સૂરજ આવી લૂક લાગી તન સળગાવા,
ગરમીના સંધાયા દોર, બળબળતા જામ્યા બપ્પોર.
.
સૂમસામ સૌ દુનિયા દીસે વગડો તો સુનકાર પડ્યો,
ઉજ્જડમાં વેતાલ સમો ત્યાં ચકર ચકર વંટોળ ચડ્યો;
એ તો ભારે મસ્તીખોર બળબળતા જામ્યા બપ્પોર.
.
ફરફરફર ફુદડી ફરતો મેદાનેથી ભ્રમણ ચડ્યો,
વન-વસ્તીમાં ધૂમ મચવતો વૃક્ષ સાથે જાય લડ્યો;
ઉન્મત સરખો એનો તોર, બળબળતા જામ્યા બપ્પોર.
.
ધૂળ જુએ ત્યાં ધમાલ કરતો ગાંડો થઈ આળોટી પડે,
ઉડાડી આકાશે ગોટા ઊંચો ઊંચો ખૂબ ચડે;
વધતું વધતું કરતો જોર, બળબળતા જામ્યા બપ્પોર.
.
સૂકાં પર્ણો, કૂચો, કચરો ઉછાળી ઊંચા લઈ જાય,
જ્યાં જ્યાં આગ ઝરે ત્યાં ત્યાં એ જરાકમાંથી જબરો થાય;
ઘરરરર ફર છર કરતો શોર, બળબળતા જામ્યા બપ્પોર.
.
માંકડાંનાં માથાં ફાટે એવો તીખો તાપ તપ્યો,
અકળાયો તરસ્યો મુસાફર રડ્યો ખડ્યો કો જાય ધપ્યો;
જોતો એ વિશ્રાંતિ ઠોર, બળબળતા જામ્યા બપ્પોર.
.
મહેલ બગીચા કુંજભવનમાં શ્રીમંત દુનિયા થાતી ગેબ,
નિર્ધનનાં તન કરે મજૂરી પરસેવે તો ઝેબેઝેબ;
કેવા જીવનવિગ્રહ ઘોર, બળબળતા જામ્યા બપ્પોર.
.
ચાર ઘડીના વૈભવ જેવાં ઝાંઝવાં ઝળ ઝળ ઝળ ઝળ બળે,
તેની સામે દોડી દોડી હરણાંઓ તરસે ટળવળે;
તોય અજબ આશાની દૌર, બળબળતા જામ્યા બપ્પોર.
.
ગીધ ને સમડી ગગન ચડ્યાં જો કપોત બેઠો ઘૂઘૂ કરે,
તેતર ચકલાં ગુપચુપ છૂપ્યાં બાજ શિકારી ફેરા ફરે;
જંપ્યાં મધુરાં કોયલ મોર, બળબળતા જામ્યા બપ્પોર.
.
ધગધગતી ધરતીની ઝાળે ખેડૂતો શેકાતા અંગ,
બળદિયાનાં પૂંછ મરડતા આવે સાંતીડાં લઈ સંગ,
ધીંગા ધડબા સાવ નકોર, બળબળતા જામ્યા બપ્પોર.
.
( ત્રિભુવન ગૌરીશંકર વ્યાસ )
મોરપીંછ 